عملکرد گلخانه ها بنا به اندازه و موقعیتشان
گلخانه ها یکی از بهترین گزینه برای گیاهان و نهال های حساس و ارزشمند هستند. بنابراین کسانی که وارد این صنعت می شوند باید چندین گزینه را مد نظر خود قرار دهند.
گاهی ممکن است برایتان چندین سوال ایجاد شود:
- چرا باید از گلخانه استفاده کرد؟
- از کجا می توان گلخانه را پیدا کرد؟
در جواب سوال اول باید گفت، رشد گل و گیاه در زیر شیشه و محیط های بسته و محافظت شده معمولاً ایده آل برای پرورش نهال در زمستان است، مخصوصاً گیاهان حساس. پرورش محصولاتی مانند گوجه فرنگی یا از این دست محصولات نیاز به محافظت در طول سال دارند بنابراین گلخانه ها گزینه مناسبی برای پرورش و نگهداری آنها هستند.
گلخانه ها به باغبان اجازه می دهند تا فصل رشد را گسترش دهد، یعنی گیاهان را زودتر بکارد و همچنین مکان ایده آلی برای ریشه زایی قلمه ها را فراهم آورد.
در جواب سوال دوم هم باید مد نظر داشت که گلخانه ها باید در مکان هایی قرار بگیرند که بتوانند در طول روز آفتاب بی وقفه دریافت کنند، همچنین یک سرپناه در برابر وزش بادهای سرد شمال یا شرق برای گیاهان ایجاد کنید که این کار می تواند دما را در بهار پائین نگه دارد و رشد نهال ها و گیاهان جوان را کند کند.
همچنین جهت گیری شرق به غرب در طول زمستان سطح نور را کمی افزایش می دهد، از طرفی جهت شمال و جنوب برای محصولات صیفی مانند گوجه فرنگی مناسب است و هر دو طرف چندین ساعت خورشید از شرق و غرب دریافت می کنند.
انواع سازه های گلخانه
آلومینیوم
یکی از سازه های اصلی گلخانه ها آلومینیوم است. سازه های آلومینیوم نیاز به نگهداری و مراقبت ندارند و سایه کمی هم ایجاد می کنند. سازه ها بعد از اسکلت بندی، رنگ بندی می شوند که این مدل در باغها بسیار خودنمایی می کنند.
استفاده از لعاب شیشه یا پلاستیک
بهترین ماده در ساخت گلخانه ها لعاب شیشه است زیرا ۹۰% نور را عبور می دهند، در مقابل نور خورشید تخریب نمی شود و برخلاف مواد پلاستیکی، گرمای تابیده شده از گلخانه را به جای از بین رفتن به داخل ساختار منعکس می کند.
همچنین در شیشه های مقاوم باید برای درها و هرجایی که ممکن است مردم روی شیشه بیفتند استفاده شود. باید در نظر داشت شیشه های دوجداره و شیشه های مخصوص که باعث تغییر ترکیب طیفی نور خورشید می شوند اغلب برای هنرستانها استفاده می شوند، اما برای کشت گیاهان کمتر مناسب هستند زیرا کمیت نور باعث کاهش عملکرد گیاه می شود.
ورق های پلی کربنات یک لعاب پلاستیکی دوجداره است که دارای مزایای مقاومت در برابر شکستگی، سبک بودن، مداوم بودن در هوای نامساعد و همچنین حفاظت در برابر گرما است.
با این حال پلی کربنات شفاف فقط ۸۳ درصد از نور را انتقال می دهد اما بطور قابل توجی کمتر از شیشه است و این ممکن است استفاده از آن را برای رشد نهال، قلمه و گیاهانی که به سطح نور بالا نیاز دارند، محدود کند. لعاب پلاستیکی اکریلیک دوجداره نیز همان عملکرد را دارند، ۸۵ درصد از نوری که به آن برخورد می کند را منتقل می کند اما شکننده تر از پلی کربنات است و در هنگام نصب ممکن است ترک بخورند.
چوب
یکی دیگر از سازه های گلخانه چوب است. سازه چوب یک ماده ساختمانی جذاب و سنتی است که مناسب برخی از سبک های باغ هستند. با این حال این سازه نیاز به نگهداری دوره ای دارد. باید در نظر داشت که قاب های چوبی نسبت به آلومینیوم حجیم تر هستند و می توانند سایه بیش از حد را در گلخانه ها ایجاد کنند.
شکل و اندازه گلخانه ها
باید در نظر داشت هرچه گلخانه ها در ارتفاعات بلند ساخته شوند انتقال نور بهتر و در نتیجه دامنه وسیع تری از گیاهان قابل رشد است. طول لبه گلخانه ها باید حداقل ۱.۵ متر یا ۵ فوت و در حالت بهتر ۱.۸ متر ۶ فوت باشد.
پشته باید حداقل ۶۰ سانتیمتر یا ۲ فوت بالاتر از لبه های جلو باشد، شیب کافی برای این است که ریزش باران و تشویق از دست دادن گرمای اضافی وجود داشته باشد. همچنین لعاب به سطح زمین بیشترین انعطاف پذیری را دارد اما با استفاده از سنگ تراشی یا چوب، دیوارکشی نیمه باعث کاهش اتلاف حرارت می شود.
اما مدیریت گنبدها در گلخانه های عجیب غریب بسیار دشوار است همچنین تهویه آنها سخت تر و سازه آن گرانتر است. بنابراین گلخانه ها می بایست به شکل و عرف معمولی آن بنا به نوع آب و هوای موجود ساخته شوند.
تهویه گلخانه ها
یکی از مطالب بسیار مهم در گلخانه ها تهویه آن است. دریچه های سقف بیشترین کاربرد در تهویه گلخانه ها را دارند و در حالت ایده آل باید در هر دو طرف پشته و معادل ۲۰-۱۵ درصد از سطح کف باشد. دریچه های جانبی در گلخانه ها جایگزینی برای تهویه سقف نیستند، گرچه دریچه های خوراکی تنظیم شده می توانند جریان هوا را تنظیم کنند، همچنین در زمستان در برابر انشعابات سخت مقاوم هستند.
درهای بازکن اتوماتیک یکی از لوازم مفید در گلخانه ها در پاسخ به دمای گلخانه های باز یا بسته هستند اما ایرادشان این است که کند پاسخ می دهند و نیاز به مکمل با کنترل دستی دارند مانند بازکردن برخی از درب و پنجره ها در صبح.
دریچه های موتوری که توسط حسگرهای حساس به حرارت فعال می شوند از کارآیی بیشتری برخوردار هستند اما ممکن است برای مصارف خانگی بسیار پرهزینه باشند. بنابراین کاربرد آنها در گلخانه های صنعتی است.
گزینه های گلخانه ای
تونل های پلی اتیلن
تونل های پلی اتیلن یا پلی تونل ابزاری کاملاً مقرون به صرفه برای پرورش محصولات صیفی مانند گوجه فرنگی یا خیار است، اما معایبی نیز دارند زیرا برای گرم کردن آن در زمستان مقرون به صرفه نیست، اگرچه می توان از آنها برای پرورش محصولات زمستانی مقاوم مانند کاهو استفاده کرد اما برای کشت اکثر گیاهان حساس مناسب نیست.
قابهای سرد
قابهای سرد یک جعبه با درب لعاب شیب دار است و یک وسیله سنتی برای محافظت از گیاهان برای تکمیل گلخانه است. از قابهای سرد برای سخت شدن گیاهان زمستان گذاشته و بذرهایی که به شرایط خنک نیاز دارند و ریشه قلمه ها استفاده می شود.
کناره های گلخانه ممکن است از سنگ تراشی، چوب، فلز یا شیشه ساخته شده باشند. به طور معمول، قابهای سرد دارای عمق ۶۰-۴۵ سانتیمتر یا ۱۸ اینچ هستند و می توان درب آن را به درجات مختلف باز کرد تا دما را کنترل کند.
آنها به ندرت گرم می شوند اما افزودن یک کابل گرم کننده خاک در یک ماسه در پایه آنها می تواند مفید بودن آنها را برای تکثیر و زمستان گذرانی گیاهان حساس افزایش دهد.
گلخانه های کوچک
یکی از بهترین گزینه ها برای باغ های کوچک استفاده از مینی گلخانه ها است که دارای جعبه های بلند، پوشیده از پلاستیک و از جلو باز هستند. آنها برای پرورش نهال بسیار بهتر از طاقچه ها هستند و برای گیاهان صیفی جاتی ممانند بادمجان، فلفل و گوجه فرنگی بسیار مناسب و ایده آل هستند، با این حال تنها با حجم کم هوا نیاز به مدیریت دقیق دارد تا از شدت و خارج شدن دما جلوگیری کند.