زنبور و زنبورداری چیست؟

زنبور و زنبورداری چیست؟

یکی از سوالات متداول و ابتدایی کسانی که به تازگی وارد بازار کار زنبورداری شدند این است که زنبورداری چیست؟ قبل از اینکه وارد این موضوع شویم بصورت مختصر با مفهوم ابتدایی و تاریخچه آن آشنا شده و در ادامه با کاربردهای بیشتر آن صحبت خواهیم کرد.

مقدمه

«و خداوند به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و سقف های رفیع منزل گیرند و سپس از میوه های شیرین و از حلاوت و شهد گلهای خوشبو تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپوئید، آنگاه از درون آنها شربت شیرینی به رنگهای مختلف بیرون آید که در آن شفای مردمان است در این کار نیز آیت قدرت خدا برای متفکران پیداست»  (نمل آیۀ ۶۹-۶۸)

دنیای امروز، دنیای تکنولوژیست و هر پدیده ای از آن در دگرگونی و سیر است. زنبورداری نیز در این میان پیرایه های کهن و سنتی خویش را به چهره مدرن امروزی تغییر داده است و می رود تا هر روز پربارتر از روز قبل از قافله تکنولوژی عقب نماند.

آنچه امروزه مهم است نقش زنبور عسل در تولید عسل و چگونگی گرده افشانی است، همچنین چگونگی عملکرد زنبورداران در این امر است که در اکولوژی گیاهی بسیار مهم ارزیابی شده است.

زنبوردار کسی است که کارش جمع آوری عسل و سایر محصولات تولید شده  توسط کندو مانند بره موم، موم، موم و ژله رویال یا گرده افشانی زنبوران همچنین مراقبت از کندو و زنبور برای گرفتن محصول بهتر است و در نهایت عرضه عسل به بازار.

­­زنبور چیست؟

زنبورها حشراتی هستند که بصورت کلنی زندگی می کنند. [*]این زنبورها در کلنی ها توسط ملکه زنبور هدایت می شوند. این حشرات گاهی می توانند بسیار خطرناک باشند بخصوص زمانی که تحریک می شوند زیرا می توانند نیش های سختی به انسان و سایر حیوانات وارد کنند. به همین دلیل بسیار مهم است که هنگام برخورد با آنها اقدامات احتیاطی مناسب انجام شود. زنبورهای عسل غذای خود را به نام «عسل» تولید می کنند. باید در نظر داشت که زنبورها در شرایط نامساعد آب و هوایی و زمانی که نمی توانند از کندو خارج شوند از عسل به عنوان غذا استفاده می کنند. عسل به دلیل طعم عالی که دارد و همچنین به دلیل خواص دارویی بسیار بالا بعنوان یک کالای بسیار گرانبها و مورد علاقه عموم مردم جهان مطرح است.

زنبورداری در تمام دوران

زنبورداری یکی از روشهای قدیمی است که تاریخ آن به بیش از ۱۰ هزار سال قبل می رسد. در زمانهای قدیم زنبورداران از ظروف سفالی برای اسکان کلنی های زنبور عسل استفاده می کنند بعدها در کندوهای کنده دار، کندوهای بالابر، کندوهای واره و کندوی لنگستروت انجام شد و در چگونگی استخراج عسل به پیشرفتهای زیادی نائل آمدند.

بعدها در قرن هجدهم زنبورداران اروپایی در چرخه زندگی و زیست شناسی زنبورهای عسل را با هدف درک سازمان کلونی زنبورها تغییرات ویژه ای بوجود آوردند و درک بهتر آنها نسبت به این محصول منجر به کشف و بهره برداری از فضا و دنیای زنبورها همچنین صنعت زنبورداری شد.

پیشرفتهای مدرن در زنبورداری

در سالهای اخیر کندوی لنگستروت اصلاح شده و به عنوان کندوی flow به بازار عرضه شد. کندوهای flow از فن آوری های اختصاصی استفاده می کنند که برداشت عسل را بدون برداشتن قابهای کندو امکان پذیر می کند. با استفاده از کندوهای flow امکان برداشت برخی دیگر از محصولات کندوی موجود در اختیار زنبورداران نمی شود. باید در نظر داشت در پایان هر سال زنبوردار موم کمی برای برداشت در اختیار دارد، از طرف دیگر کندوهای flow عسل بسیار تمیز و ناخالص با طعم بسیار عالی در اختیار مشتری قرار می دهد.

تا همین اواخر و قبل از ظهور حجاب زنبورداری، این صنعت یک عمل کاملاً راحت بود و بازدیدها از کندوها عمدتاً با هدف فهمیدن اینکه آیا زنبورها عسل ذخیره کرده اند و مقدار آن چقدر است بوده است. باید اذعان داشت که زنبورداری مدرن مستلزم نظارت و مدیریت مکرر کلنی زنبور عسل و کندوی عسل است که کلنی در آن مستقر شده است.

جایگاه زنبورداری در صنعت کشاورزی

زنبورداری نوعی از تولیدات صنعت کشاورزی است که در جهت رشد صنعت کشاورزی آمده است. هنگامی که از زنبورهای بدون نیش در زنبورداری استفاده می شود اشاره به زنبورهای تیره Apis دارد. گونه های زنبور عسل که معمولاً نگهداری می شوند، Apis Mellifera  و Apis Cerana هستند. به دلیل پیچیدگی نامگذاری بیولوژیکی و مشکل در یادآوری برخی از نامها، به طور کلی بهتر است که هنگام نوشتن و صحبت در مورد زنبورداری، هر کدام از عناوین مطرح شده را زنبورداری بنامیم.

پرورش زنبورهایی با ژنتیک بهبود یافته

در طول قرون اخیر، برای بهبود ژنتیک زنبورها، زنبوردارانی که دارای تجربه و دانش پیشرفته در این صنعت بودند تغییراتی در ژنتیک این زنبورها ایجاد کردند. بدین صورت که برای بهبود صفات خاص کلنی های زنبور عسل به کلنی هایی با قدرت جستجوی بهتر، و قابلیت تولید عسل بهتر برای مزاج آرام، مقاوم در برابر بیماری و مقاومت در برابر آفت یا انگل می دهد. ویژگیهای اخیر از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند زیرا انواع بیماریها، آفات و انگل های زنبورهای عسل که باعث صدمات زیادی به کلنی هستند و هزینه های زیادی برای زنبورداران دارند را کنترل و کم می کنند.

بنابراین به زبان ساده عسل از مجموعه ای از کلنی های زنبور عسل بدست که می آید که سرشار از خاصیت است و غذایی مقوی برای انسانها و حیونات به شمار می رود، همچنین زنبورداری امروزه وارد صنعت کشاورزی شده و با کمک زنبورداران به صنعتی پرسود در جهان تبدیل شده است که در موارد مختلف کاربرد بسیار زیادی دارد.

[*] کلنی به اتحاد و اجتماع زنبورها می گویند که ساختار کلی آنها در یک تنه جای می گیرد.