نقش دام و طیور بر تغییرات جوی

دام یکی از عوامل افزایش و تغییرات دما

در سالها پیش گرمایش زمین پدیده ای است که منجر به افزایش میانگین دمای سطح زمین و اقیانوس ها گردیده است. در طی ۱۰۰ سال گذشته، کره زمین به طور غیرطبیعی حدود ۷۵% درجه سانتیگراد گرم تر شده است که این مساله برای جوامع بین المللی و بسیاری از دانشمندان نگران کننده است.

برخی از پژوهشگران و دانشمندان این عرصه معتقدند که اواخر قرن بیستم طی ۴۰۰-۳۰۰ سال اخیر بی سابقه بوده است.

طبق گزارش دانشمندان آمریکایی بر روی تغییرات آب و هوایی و همچنین گرمایش زمین، به این نتیجه رسیدند که اگر این افزایش درجه حرارت ادامه داشته باشد می تواند خطر انقراض ۲۰ الی ۳۰% از همه گونه های حیوانات و جانوران و همچنین گونه های گیاهی را در پی داشته باشد. در حقیقت اگر این گرمایش ادامه پیدا کند ممکن است ۶۰% از تمام گونه های حیوانات در جهان از بین بروند.

از دیگر پیامدهای گرمایش زمین، خشکسالی، سیل، بادهای گرم و طوفانهای مهیب است، در نتیجه همه عوامل ذکر شده می تواند باعث از بین رفتن مراتع و مناطق سرسبز شوند.

در این میان گروهی از دانشمندان معتقدند صنایع دامداری و کشاورزی یکی از اصلی ترین عوامل و دلایل گرمایش زمین هستند. چرا که صنعت دامپروری باعث تخریب زمینها شده و منابع آبی را آلوده می کند، همچنین تنوع زیستی را از بین می برد.

دی اکسید نیتروژن

مهمترین گاز گلخانه ای که در جریان تأمین خوراک حیوانات تولید می شود دی اکسید نیتروژن است. بنابراین تولید گندم و سویا به تولید مقادیر زیادی دی اکسید نیتروژن می انجامد.

متان

 متان یکی از آلاینده هایی است که آثار مخرب آن بسیار بیشتر از منو دی اکسید کربن در فرآیند گرمایش زمین است. متان در نتیجه آلاینده های ناشی از پرورش حیوانات است.

طبق نظریات و  ادعاهای دانشمندان بر روی تولیدات دام و طیور، تولید مرغ و تخم مرغ کمترین تأثیر و تولید گاو بیشترین تأثیر را بر گرمایش زمین را دارند. هرچند آمونیاک ناشی از پرورش طیور بخش بزرگی از آمونیاک موجود در بارانهای اسیدی را تشکیل می دهد.

بر اساس نظریه فائو، تولید گوشت به تنهایی ۱۸% از کل گازهای گلخانه ای را سبب می شود. بنابراین با توجه به تقاضای مردم نسبت به مصرف گوشت قرمز، باید اثرات مخرب زیست محیطی تولید گوشت قرمز را در نظر گرفت.

 بنابراین بسیاری از متولیان صنعت دام در دنیا برای برطرف کردن این معظل تبدیل فضولات حیوانی به الکتریسته از طریق تکنولوژی و به کارگیری ژنراتورهای مخصوص است.

تأثیر دام بر تغییرات اقلیمی

همانطور که در بالا گفته شد، مهمترین گازهای گلخانه ای نتیجه دامپروری، متان و اکسید نیتروژن هستند. متان که در نتیجه تخمیر روده و ذخیره کود تولید می شود، گازی است که در گرم شدن کره زمین ۲۸ برابر بیشتر از دی اکسید کربن تأثیر دارد.

اکسید نیتروژن، ناشی از ذخیره کود و استفاده از کودهای آلی، معدنی، مولکولی با پتانسیل گرم شدن کره زمین ۲۶۵ برابر بیشتر از دی اکسیدکربن است.

علاوه بر گازهای گلخانه ای ناشی از تخمیر روده ای و ذخیره کود، تولید خوراک همراه با انتشار دی اکسیدکربن خاک و اکسید نیتروژن یکی دیگر از نقاط مهم در بخش دام است. انتشار دی اکسیدکربن خاک به دلیل پویایی کربن خاک، تولید کودهای مصنوعی و سموم دفع آفات و همچنین استفاده از سوخت های فسیلی در عملیات کشاورزی در مزرعه.

تخمیر روده

تخمیر روده بخشی طبیعی از روند هضم نشخوارکنندگان است که در آن باکتری ها و قارچ های موجود در قسمت جلوی معده حیوان زیست توده گیاه خورده شده توسط حیوان را تخمیر و تجزیه می کنند. زیست توده گیاهی شکمبه به اسیدهای چرب فرار تبدیل می شود که از دیواره شکمبه عبور کرده و از طریق سیستم گردش خون به کبد می روند.

این فرآیند بخش عمده ای از انرژی مورد نیاز حیوان را تأمین می کند و بازده بالای تبدیل سلولز و نیمه سلولز را که خاصیت نشخورکنندگان را دارد، امکان پذیر می سازد. مواد زائد گازی تخمیر روده، دی اکسید کربن و متان، به طور عمده توسط شکم پر از شکمبه خارج می شوند. میزان انتشار متان روده بسته به میزان خوراک و قابلیت هضم متفاوت است.

ذخیره کود

کود دامی به عنوان منبع انتشار برای متان و اکسید نیتروژن عمل می کند و مقدار ساطع شده با شرایط محیطی، نوع مدیریت و ترکیب کود مرتبط است. مواد آلی و میزان دفع نیتروژن به ترتیب از خصوصیات اصلی تأثیرگذار در انتشار متان و اکسید نیتروژن هستند. ذخیره یا تصفیه کود مایع در یک تالاب یا مخزن باعث ایجاد یک محیط بی هوازی می شود که منجر به افزایش تولید متان می شود. هنگامی که کود به صورت جامد اداره می شود یا در مراتع رسوب می کند، تولید اکسید نیتروژن افزایش می یابد در حالی که مقدار کمی از آن متان ساطع می شود یا از آن خارج می شود.

اکسید نیتروژن از طریق فرآیندهای نیتروژن سازی و نیتروژن زدایی، نیتروژن موجود در کود تولید می شود که عمدتاً به شکل آلی و به صورت غیرآلی به صورت آمونیوم و آمونیاک وجود دارد.

تولید خوراک

باید در نظر داشت که انتشار گازهای گلخانه ای حاصل از تولیدات خوراک نشان دهنده انتشار ۶۰ الی ۸۰% انتشار ناشی از تخم مرغ، مرغ و ۳۵ الی ۴۵% بخش شیر دام است. همانطور که گفته شد انتشار حاصل از تولید خوراک حدود ۴۵% از بخش دام را تشکیل می دهد.

کود یکی از عوامل مهم محصولات خوراکی و رسوب کود در مراتع، مقدار قابل توجهی از انتشار اکسید نیتروژن را تولید می کند. اگرچه تولید خوراک دام اغلب شامل مقادیر زیادی نیتروژن در خاک های کشاورزی است، اما با مدیریت مناسب می توان نیاز کود را کاهش داد.

استراتژی های کاهش دام

یکی از بهترین راههای کاهش آلودگی هوا از طریق دام می توان به کاهش انتشار گاز متان در طی تخمیر روده است، با افزایش انتشار گازهای گلخانه ای در کود استفاده شده خنثی شود. کاهش انتشار مستقیم اکسید نیتروژن در حین ذخیره سازی ممکن است منجر به شستشوی بیشتر نیترات و کم شدن آمونیاک حین استفاده در مزرعه است.

کاهش این آلودگی ها ممکن است مستقیماً با کاهش میزان گازهای گلخانه ای ساطع شده یا غیرمستقیم از طریق بهبود کارایی تولید صورت گیرد که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در بخش دام می تواند مورد بررسی قرار بگیرد.

بنابراین طبق نظر اکثر دانشمندان، یکی از دلایل گرمایش زمین، می تواند دام و محصولات مربوط به دام باشد که آسیب های جدی به شرایط جوی بوجود می آورد.