از آنجا که عوامل متعددی بر توانایی تولید مثل میش ها موثر هستند، افزایش این توانایی در میش ها از طریق ژنتیکی به کندی صورت می گیرد. جدا کردن میش ها و تشکیل گله یا کمک کردن به آن ها سریعترین راه افزایش تولید مثل در میش ها است.
به طور خلاصه می توان گفت راه های افزایش تولید مثل در میش ها شامل موارد زیر می شود:
- وراثت
- سن میش
- نور، حرارت، رطوبت و فصل سال
- آمیزش با قوچ
- تغذیه
- بیماری ها و انگل ها
در این مقاله می خواهیم موارد بالا را برای شما باز کنیم تا درک بهتری از موضوع تولید مثل میش ها پیدا کنید.
۱. وراثت:
عامل وراثت بر تولید مثل و نرخ بازده آن یعنی تعداد بره هایی که در هر نوبت زایش به دنیا می آیند، اثر می گذارد. میش هایی با بازده تولید مثل خوب که در سنین پائین تری بالغ می شوند به طور معمول بره هایی به دنیا می آورند که از توانایی تولید مثل خوبی برخوردارند و در سن کمتر به مرحله بلوغ می رسند. در نتیجه اگر این کار چندین سال ادامه پیدا کند این روش باعث افزایش نرخ تولید مثل خواهد شد.
بعضی از انواع نژادها نیز به طور طبیعی دارای قابلیت و توانایی تولید مثلی بالایی هستند مثل نژاد لاندریس فنلاندی که می تواند در هر نوبت ۳ تا ۷ بره به دنیا بیاورد. بررسی های دقیق نیز نشان داده اند، ۸۵ تا ۹۵ درصد از میش هایی که یک چهارم از خون نژاد لاندریس فنلاندی را دارند، معمولا دوقلو به دنیا می آورند.
۲. سن میش:
متوسط نرخ آبستنی بره میش ها در اغلب دامپروری ها ۶۵ درصد است که با مراقبت دقیق و تغذیه مناسب، نرخ آبستنی تا ۷۰ الی ۸۰ درصد نیز قابل افزایش است. میش هایی که در سنین یک تا دو سالگی بره می زایند به طور معمول بیشتر از یک بره به دنیا نمی آورند.
وقتی که میش ها به سنین ۷ تا ۸ سالگی می رسند کمتر آبستن می شوند ولی آنهایی که آبستن می شوند اغلب بره های بیشتری به دنیا می آورند.
۳. نور، حرارت و رطوبت
موارد گفته شده وقتی که دوره فحلی آغاز شود می تواند روی تولید مثل اثر بسزایی داشته باشد. اگر چه نمی توان تغییری در این عوامل به وجود آورد اما درک چگونگی اثرات چرخه فحلی ممکن است به افزایش تعداد بره های متولد شده کمک کند.
با توجه به تفاوت های تک تک میش ها و تفاوت های نژادی که دارند، زاد و ولد در تمام ماه های سال امکان پذیر است. با این وجود، توانایی تولید مثل در نژادهای صورت سیاه (سوفولک و همشایر) در ماه های شهریور، مهر و آبان که در روز ۱۰ تا ۱۲ ساعت نور خورشید دارند، در بالاترین سطح خود قرار می گیرد. هوای خنک تر در این فاصله زمانی احتمال زنده ماندن جنین را افزایش می دهد.
نرخ پیدایش تخمک در تخمدان نیز با میزان نور در طول روز و درجه حرارت رابطه مستقیم دارد. گرمای زیاد هوا (۳۵ درجه یا بیشتر) و رطوبت زیاد می تواند توانایی تولیدمثل را کاهش دهد. همچنین هوای گرم بر نرخ رشد جنین نیز اثر می گذارد. بدین معنا که فشار گرما در زمان آبستنی باعث می شود بره های کوچکتری متولد شوند.
۴. جفت گیری در گوسفندان
قراردادن قوچ در بین گروهی از میش ها باعث می شود دوره فحلی آنها زودتر آغاز شود. گوسفنددارانی که می خواهند فصل تولید مثل زودتر آغاز شود باید قوچ اخته ای را دو یا سه هفته قبل از فصل تولید مثل با میش ها همراه کنند. به این ترتیب هنگامی که میش ها آماده زاد و ولد می شوند، این موضوع باعث خواهد شد تعداد بیشتری از میش ها همزمان آماده خواهند بود و به این ترتیب مدت زمان بره زایی کاهش خوهد یافت. در نتیجه باروری نیز تحت تاثیر این موضوع کوتاه تر خواهد شد.
۵. تغذیه در گوسفند
این عامل بیش از سایر عوامل بر بازده تولید مثل و نرخ تولیدمثل اثر می گذارد. میش های لاغر هنگامی که دوره فحلی آغاز شود، به نسبت مشخصی آبستن نمی شوند. این امر در مورد میش های بسیار چاق نیز صادق است.
میش های چاق مشکلات زیادی را برای گوسفندداری های کوچک ایجاد می کنند. علاقه ای که گوسفندداران به گوسفندها پیدا می کنند باعث می شود غذای بیشتری به آنها بدهند. اما این موضوع برای سلامتی آنها مضر است.
برای کاهش وزن یا حفظ وزن مناسب در میش ها، میش مورد نظر باید هر روز مدت کوتاهی گرسنه نگه داشته شود. کمی گرسنه نگه داشتن چنین میش هایی بهتراز آن است که بگذاریم چاق شوند زیرا اثرات بسیار مخربی بر سلامتی او خواهد گذاشت.
۶. بیماری ها و انگل ها
بیماری ها و انگل ها بازده تولید مثل قوچ و میش را کاهش می دهند. اگر میش مریض شود، دوره فحلی ممکن است در زمان معین شروع نشود و یا اگر شروع شده باشد ممکن است متوقف شود.
انگل زیاد در گوسفندان باعث کاهش سلامت و بهداشت عمومی نیز خواهد شد. در نتیجه اگر احتمال وجود انگل باشد باید میش ها قبل از فصل باروری درمان شوند.
برای خواندن دیگر مقالات به مجله سایت ماکی کالا مراجعه کنید.