برخورد با پاتوژن‌ها یک موضوع طبیعی است که حتی در محیط‌هایی با امنیت زیستی بالا هم این اتفاق صورت می‌پذیرد. اطمینان از کارایی مناسب سیستم ایمنی طیور، می‌تواند از مشکلات بسیار حاد جلوگیری کند.
شیوع‌های گسترده سویه بسیار کشنده آنفولانزا پرندگان در اروپا و همچنین پاتوژن‌های دیگر، باعث شده تا پرورش دهندگان طیور نیاز به بالا بردن امنیت زیستی در مرحله اول داشته باشند و در خط دوم دفاعی، سیستم ایمنی طیور را تقویت کنند.
در سال‌های اخیر شیوع‌های گسترده‌ای از آنفولانزا در سراسر اروپا و جهان رخ داده است. برای مقابله با این عوامل، نیاز به امنیت زیستی بالا در محیط و تقویت سیستم ایمنی در طیور داریم.
بیماری‌های با شیوع بالا، مثل این نوع از آنفولانزا، در حال اتفاق افتادن هستند. به خصوص در مناطقی که قبلا این بیماری‌ها نادر بودند. البته بدون شک گرمایش زمین هم نقش مهمی در این گسترش دارد. با گرم شدن زمین، نقشه مهاجرت پرندگان تغییر پیدا می‌کند، زمستان‌ها ملایم‌تر می‌شوند که به این پاتوژن‌ها و گونه‌های میزبان آن‌ها امکان بقا می‌دهد که قبلا این اتفاق رخ نمی‌داد.
امنیت زیستی محیط اولین لایه دفاعی بر علیه پاتوژن‌ها در نظر گرفته می‌شود. یک برنامه صحیح می‌تواند تقریبا از رسیدن تمامی عوامل عفونی به طیور جلوگیری کند. معمولا انسان‌ها اصلی‌ترین تهدید برای امنیت زیستی گله هستند. اما هر عامل خارجی باید یک تهدید در نظر گرفته شود. اگر امنیت زیستی نتواند از رسیدن این عوامل به طیور جلوگیری کند، لایه دفاعی بعدی سیستم ایمنی بدن آن‌ها است. پاتوژن‌های مختلف تاثیرات مختلفی بر طیور دارند. طیور پاسخ‌های مختلفی به این عوامل می‌دهند. این پاسخ‌ها به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، که نقش بزرگی دارد، تغذیه و باکتری‌ها بستگی دارد.
راه ورود پاتوژن‌ها
دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی معمولا اصلی ترین راه‌ها برای ورود پاتوژن‌ها هستند. نگه‌داری از سلامت سیستم ایمنی طیور برای اینکه شانس مقابله با این عوامل عفونی را داشته باشند، بسیار حیاتی است.
در طیور ۷۰ درصد فعالیت دستگاه ایمنی از طریق بافت دستگاه گوارش است. بنابراین افزایش سلامت دستگاه گوارش برای حمایت از سیستم ایمنی اهمیت زیادی دارد. دستگاه گوارش اکوسیستمی متشکل از انواع میکروارگانیسم‌ها است. این میکروارگانیسم‌ها اگر متعادل و گوناگون باشند می‌توانند به تعدیل و تربیت سلول‌های ایمنی نابالغ کمک کنند. به این صورت که به آن‌ها یاد می‌دهند که چه چیزی تهدید واقعی است و باید چگونه به این تهدید‌ها واکنش نشان بدهند. باکتری‌ها مستقیما با سلول‌های دیواره دستگاه گوارش در ارتباط هستند. در نتیجه در تنظیم مسیرهای دفاعی و التهابی بدن نقش دارند.
تولید بیش از حد موکوس(ماده‌ای شبیه بزاق) یکی از نتایج به کار افتادن مسیرهای التهابی است. این بزاق بیش‌ازحد به عنوان یک سد عمل می‌کند. این سد از متصل شدن پاتوژن‌ها به سلول های دیواره دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند. اگرچه این سد باعث می‌شود که مواد غذایی به راحتی جذب نشوند. به همین دلیل تاثیر زیادی بر ضریب تبدیل غذایی دارند.
با اینکه این سد از اتصال عوامل عفونی به سلول‌های دیواره دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند، تولید بیش از حد آن روی عملکرد طیور تاثیر زیادی دارد. در نتیجه تنظیم باکتری‌های دستگاه گوارش باید در اولویت ذهنی پرورش‌دهندگان طیور باشد.
باکتری‌ها یک فاکتور بسیار حیاتی برای کمک به پرندگان در مقابله با پاتوژن‌های بالقوه هستند. در نتیجه اطمینان از تنوع باکتری‌های دستگاه گوارش باعث می‌شود که سیستم ایمنی در بهترین حالت خود عمل کند و همچنین خیلی بر عملکرد طیور تاثیر منفی نگذارد.
رابطه تغذیه و سیستم ایمنی در طیور
تغذیه نیز یکی از عوامل مهم است که بر سلامت و ایمنی طیور تاثیر بسزایی دارد. همانند انسان‌ها، اگر نیاز‌های تغذیه‌ای طیور تامین نشود آن‌ها نمی‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند. سیستم ایمنی بسیار پیچیده است و برای عملکرد خود به ویتامین‌ها و مینرال‌های متنوعی احتیاج دارد. همچنین در کنار این موارد به مواد مغذی احتیاج دارد که بتوانند عملکرد مناسب این سیستم را تامین کنند.
سلنیوم یک ماده مغذی بسیار حیاتی برای سیستم ایمنی است. معمولا اهمیت این ماده غذایی نادیده گرفته می‌شود. سلنیوم یک جز حیاتی در مسیرهای آنتی‌اکسیدانی است. به این دلیل که این ماده جزئی از آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز است. مسیر آنتی‌اکسیدانی موادی را که به سلول‌های بدن آسیب می‌زنند از بدن پاک می‌کند. اگر سلنیوم به مقدار کافی به بدن طیور نرسد، این مسیر آنتی‌اکسیدانی در آن‌ها به خوبی کار نمی‌کند.
شاید در ابتدا به وضوح مشخص نباشد که این موضوع چه ارتباطی با ایمنی دارد. اما ارتباط متعددی وجود دارد. اختلال در سیستم آنتی‌اکسیدانی و استرس اکسیداتیو باعث می‌شود تا سلول‌های ایمنی منهدم شوند. همچنین باعث کاهش تولید در آنتی بادی‌ها می‌شود. آنتی بادی‌ها در مقابله با عفونت‌ها نقش بسیار مهمی دارند.
همچنین شواهد زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند افزایش استرس اکسیداتیو باعث اختلال در ارتباطات در بین انواع سلول‌های ایمنی می‌شوند. هر اختلالی در سیستم ایمنی طیور باعث می‌شود آن‌ها نتوانند به طور موثر با پاتوژن‌ها مقابله کنند. این موضوع باعث افزایش ابتلا گله به بیماری‌ها و افزایش تلفات می‌شود.
ارتباط با عوامل بیماری‌زا
حفظ سلامت طیور کلید حفظ تولید بالا است. جلوگیری ازمواجه طیور با عوامل بیماری‌زا اصلی‌ترین راه برای حفط سلامت طیور است. اگرچه هرچقدر هم این برخوردها را کم کنیم، پاتوژن‌ها بالاخره از یک طریقی وارد گله ما می‌شوند. اما همیشه این لزوم برای ما وجود دارد که محل را پاکیزه نگه داریم چرا که باعث می‌شود مقدار میکروارگانیسم‌ها کاهش پیدا کند.
پس متوجه شدیم که جلوگیری از حذف کامل برخورد پاتوژن با طیور عملا امکان‌ناپذیر است. در نتیجه بسیار حیاتی است که سیستم ایمنی را تقویت کنیم تا اگر عوامل بیماری‌زا از عوامل مقابله‌ای محیطی رد شدند، سیستم ایمنی به مقابله بپردازد. پس حفظ کارایی و عملکرد سیستم ایمنی راهی برای اطمینان از حفظ سلامت طیور است.