ورم پستان معمولا زمانی که بافت پستان مورد حمله میکروب‌ها قرار بگبرد اتفاق می‌افتد. معمولا عامل ورم پستان پاتوژن‌های واگیردار یا محیطی هستند.
روش‌های انتقال بیماری و نشانه‌های آن مواردی هستند که شناخت آن‌ها برای یک دامپرور بسیار ضروری است.
عوامل ایجاد کننده ورم پستان
گونه‌های استرپتوکوک و استافیلوکوک عمده‌ترین عوامل ایجاد کننده ورم پستان هستند. این باکتری‌ها در بیشتر مواقع هنگام شیردوشی یا از طریق محیط گاو انتقال پیدا می‌کنند.
منبع‌های عفونت شامل موارد زیر می‌شود:
- دست‌های آلوده کارگر شیردوش
- لاینرهای آلوده
- دستگاه‌های شیردوشی که به صورت مناسب تمیز نشده‌اند
- بستر خاکی
- آلوده بودن ظرف دیپ کاپ
- آلوده بودن آبی که قبل شیردوشی برای تمیز کردن پستان استفاده می‌شود
- آسیب‌های پستانی
- حشرات
زمانی که نشانه‌های ورم پستان آشکار می‌شود، بیماری می‌تواند بالینی یا تحت بالینی باشد. تفاوت این دو حالت در موارد زیر است:
- مدت زمان عفونت
- وضعیت ایمنی بدن گاو
- حدت پاتوژن آلوده کننده
انواع ورم پستان و نشانه‌های آن
ورم پستان تحت بالینی
- می‌تواند یک عدد تا همه کارتیه‌های پستان را همزمان درگیر کند
- هیچ نشانه‌ای از التهاب موضعی یا سیستماتیک خارج از وجود عفونت نشان نمی‌دهد. فقط در دوره‌های کوتاهی توسط موارد زیر شناسایی می‌شود:
- وضعیت غیرمعمولی شیر
- التهاب بافت پستانی
- حداقل دو ماه از زمان آن گذشته باشد، بعد از این زمان ورم پستان مزمن نامیده می‌شود.
اگر شرایط ورم پستان تحت بالینی ایجاد شود، برخی از گاوها حامل عفونت‌هایی می‌شوند که در تمام دوران شیردهی یا طول عمر آن‌ها ادامه می‌یابد.
ورم پستان بالینی
نشانه‌های آن معمولا فقط در یک کارتیه اتفاق می‌افتد.
ورم پستان بالینی خفیف شامل نشانه‌های موضعی زیر می‌شود:
وضعیت غیرنرمال شیر که با چشم دیده می‌شود و شامل لخته‌های فیبرین و تغییر رنگ می‌شود.
تغییرات واضح زمانی که التهاب بافت پستانی افزایش پیدا می‌کند، شامل موارد زیر می‌شود:
گرما، درد، تورم، قرمزی، سفت و سخت شدن
ورم پستان بالینی وخیم که گاو را دچار درگیری سیستماتیک می‌کند، دارای علائم زیر است:
شوک، تب، بی اشتهایی
بروز عفونت می‌تواند به عوامل زیر وابسته باشد:
- فصل
- سن گاو
- مرحله شیردهی
- مواجه قبلی با عوامل عفونی
گاوهایی که احتمال ابتلا شدنشان به ورم پستان بیشتر است:
گاو بالغ در دوره شیردهی:
غده پستانی می‌تواند مخزن اولیه عفونت باشد.
انتقال پاتوژن‌ها معمولا هنگام شیردوشی و از طریق دست یا ابزار شیردوشی اتفاق می‌افتد.
گاوهای بالغ هم در دوران شیردهی و هم خشکی می‌توانند دچار ورم پستان شوند.
طلیسه‌ها:
احتمال ایجاد عفونت در طلیسه‌ها به دلیل درماتیت ناشی از مگس‌های شاخدار بیشتر است.
شناسایی ورم پستان
یکی از روش‌های رایج برای شناسایی این بیماری، آزمایش شمارش تعداد سلول‌های پیکری است. تعداد بالای این سلول‌ها رابطه مستقیمی با حضور عفونت دارد.
نکات مهم:
تعداد ۱۰۰ هزار سلول پیکری در شیر می‌تواند نشانگر تغییرات التهابی بافت پستان و کاهش کیفیت شیر باشد.
گاوهایی که تعداد سلول‌های پیکری شیر آن‌ها بیشتر از ۲۸۰ هزار عدد باشد، به احتمال ۸۵ درصد دچار عفونت هستند.
وقتی که آزمایش شمارش سلول‌های پیکری بر شیر مخزن انجام شود، هرچه تعداد سلول‌ها بیشتر باشد، احتمال آلودگی گله بیشتر است.
تعداد سلول‌های پیکری در شیر اگر کمتر از ۲۰۰ هزار عدد باشد کافی است، اما به تعدادهای کمتر هم می‌توانیم دست یابیم.
البته تست شمارش سلول‌های پیکری نمی‌تواند عوامل ایجاد کننده عفونت را شناسایی کند. برای شناسایی این عوامل باید از کارتیه آلوده تست کشت باکتری تهیه کنیم. عامل هرچه باشد، شناسایی نشانه‌های ورم پستان و کنترل نشانه‌های اولیه عفونت هم برای سلامت گاو و هم برای سلامت گله مفید است.