یکی از بزرگترین نگرانی‌های پرورش‌دهندگان طیور صنعتی استرس گرمایی است. هنگام بروز استرس گرمایی طیور به خوبی تغذیه نمی‌کنند تا با کاهش متابولیسم، دمای بدنشان کاهش پیدا کند. در نتیجه، دریافت انرژی متابولیک کاهش پیدا می‌کند که باعث کاهش رشد و کاهش تولید تخم و گوشت می‌شود.همچنین برروی کیفیت تخم و سلامت عمومی طیور هم تاثیرگذار است.
هنگام پرورش طیور باید در نظر داشته باشید که امکان خطا در مدیریت استرس گرمایی تقریبا صفر است. اولین اشتباه می‌تواند آخرین اشتباه شما باشد چون که عمر بهره‌وری طیور بسیار کوتاه است. شما برای پرورش جوجه گوشتی ۷ هفته و کمتر از یک سال و نیم برای مرغ تخمگذار زمان دارید. در نتیجه در طول این زمان باید جوانب احتیاط رو رعایت کنید.
بروز استرس گرمایی در اولین هفته‌های پرورش طیور صنعتی بسیار رایج است. به این دلیل که طیور در هفته‌های ابتدایی طول عمر خود توانایی کنترل دمای بدن خود را ندارند. با بروز استرس گرمایی، دستگاه گوارش طیور شروع به بروز علائم ضعف و تلاش زیاد برای عبور غذا می‌کند. در نتیجه این ضعف باعث کاهش هضم و جذب مواد غذایی مهم می‌شود.
طیور صنعتی چگونه گرمای اضافی را از بدن خود خارج می‌کنند؟
حیوانات دیگر برای خروج گرما از بدن خود از غدد عرق استفاده می‌کنند. طیور صنعتی اما این ویژگی را ندارند. آن‌ها از چهار مسیر می‌توانند گرما را از بدن خود خارج کنند: تابش، همرفت، هدایت، تبخیر.
تابش
تابش زمانی اتفاق می‌افتد که پرنده گرما را از طریق سطح پوست خود انتقال می‌دهد. پرنده این گرما را از طریق هوا به اطراف منتقل می‌کند که پرنده‌های دیگر هم می‌تواندد هدف این انتقال قرار بگیرند. همین موضوع می‌تواند بیانگر این مسئله باشد که چرا در فصل‌های گرم استرس گرمایی تبدیل به یک چالش می‌شود.
هدایت
هدایت زمانی اتفاق می‌افتد که طیور گرمای اضافی بدن خود را به اشیا سردتر از خود که با آن‌ها تماس پیدا می‌کنند منتقل کنند. این اشیا می‌تواند آبخوری، دانخوری یا مه‌پاش باشد. مه‌پاش‌ها رطوبت را افزایش می‌دهند. در نتیجه باعث می‌شوند که طیور گرما را بیشتر حس کنند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد مشکل بزرگ در مدیریت استرس گرمایی شود.
طیور همچنین برای خارج کردن گرمای اضافی بدن خود از باد استفاده می‌کنند. بادی که به بدن آن‌ها می‌رسد می‌تواند گرما را از آن‌ها دور کند. این پروسه همرفت نامیده می‌شود. همین موضوع خود دلیل محکمی است که شما مطمئن شوید که محل پرورشتان از تهویه مناسب برخوردار باشد.
دمای بالای ۴۱ درجه سانتی‌گراد بازده تابش، همرفت و هدایت را کاهش می‌دهد. در نتیجه بدن طیور به جبران این مشکل برای دفع گرما برمی‌آید. در واقع بدن آن‌ها برای دفع گرما مکانیسم دیگری را انتخاب می‌کند. آن‌ها شروع به دفع آب از طریق دستگاه تنفس به وسیه له‌له زدن می‌کنند. این پروسه به وسیله تبخیر اتفاق می‌افتد.
البته این راه مسیری خطرناک برای از دست دادن گرمای اضافی بدن می‌باشد. چرا که می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌های باکتریایی ثانویه شود. و اگر گرما ادامه داشته باشد ممکن است باعث گرمازدگی طیور و تلف شدن آن‌ها شود.
تاثیرات استرس گرمایی بر طیور صنعتی
استرس گرمایی در طیور باعث ایجاد التهاب و تاثیر مخرب بر تشکیل تخم می‌شود.
التهاب در طیور صنعتی
استرس گرمایی باعث کاهش دریافت غذا می‌شود. کاهش دریافت غذا باعث کاهش جریان‌رسانی خون به دستگاه گوارش می‌شود. کاهش خون‌رسانی باعث کاهش اکسیژن‌رسانی و ایجاد استرس اکسیداتیو در بافت‌های گوارشی می‌شود. در نتیجه، اتصالات سلول‌های پوششی دستگاه گوارش ضعیف می‌شود و امکان ورود پاتوژن‌های مخرب به دستگاه گوارش چندین و چند برابر می‌شود.
این اتفاق می‌تواند منجر به ایجاد التهاب مزمن شود. التهاب باعث فعال شدن سیستم ایمنی می‌شود. سیستم ایمنی برای مقابله با التهاب به مواد مغذی زیادی احتیاج دارد. در نتیجه مواد مغذی که برای رشد و تولید تخم نیاز است به صورت کافی برآورده نمی‌شود.
تشکیل پوسته تخم
هنگام بروز استرس گرمایی در مرغ گوشتی، کربن‌دی‌اکسید از طریق تنفس موقع له‌له زدن خارج می‌شود. این موضوع باعث بازی شدن PH خون می‌شود. درنتیجه آن، مقدار کلسیم یونیزه در خون کاهش پیدا می‌کند. بدن برای جبران این کاهش، کلسیم را از استخوان‌ها برداشت می‌کند و باعث ایجاد مشکلات استخوانی می‌شود.
در مورد مرغ تخمگذار این روند کاهش کلسیم باعث نازک‌تر شدن پوسته تخم‌ها، کوچک شدن آن‌ها یا کاهش تولید تخم به صورت عمومی می‌شود.
چگونه استرس گرمایی را در فصل‌های گرم مدیریت کنیم؟
تغییر در برنامه جیره طیور می‌تواند در مدیریت استرس گرمایی برای جلوگیری از آسیب به تولید موثر باشد. تغییر جیره در فصل گرم باید در راستای کاهش استرس اکسیداتیو و افزایش تحمل گرما باشد.
چند تغییر در جیره غذایی که باید در فصل‌های گرم مدنظر داشته باشید:
حتما سعی کنید برای طیور خود جیره مغذی‌تر تغذیه کنید. تا بتوانید کاهش دریافت غذا در اثر استرس گرمایی را کاهش دهید.
از مینرال‌هایی که باعث بهبود عملکرد در طیور می‌شوند استفاده کنید تا ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و تحمل گرمایی آن‌ها افزایش یابد.
راه‌های دیگری که برای کاهش استرس گرمایی در طیور باید مدنظر داشته باشید:
- آب تمیز و خنک برای آن‌ها فراهم کنید.
- به آب آن‌ها الکترولیت اضافه کنید. الکترولیت‌های اضافه شده علاوه بر متعادل کردن مقدار خودشان در بدن طیور، باعث می‌شوند که آن‌ها بیشتر آب مصرف کنند.
- می‌توانید به آب جوجه گوشتی ویتامین‌های A، ب کمپلکس، D و E اضافه کنید. به آب مرغ مادر هم می‌توانید ویتامین C اضافه کنید.
- در زمان‌هایی از روز که دما پایین‌تر است سعی کنید به طیور غذا دهید. چرا که هضم غذا باعث ایجاد گرما در بدن آن‌ها می‌شود.
- در زمانی از روز که بیشترین گرما را دارد، سعی کنید دور طیور را خالی کنید.
- مطمئن شوید که طیور فضای مناسبی در اطراف خود داشته باشند. شما با کاهش تراکم می‌توانید گرمای بدن آن‌ها را کاهش دهید.
- حتما مطمئن شوید که محیط آن‌ها از آسایش و رفاه مناسب برخوردار باشد.