آبله چیست؟
آبله یک بیماری ویروسی بسیار حاد است که تمامی نژاد های بز و گوسفند را مخصوصا در فصل تابستان تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری ارتباطی با سن و یا نر و ماده بودن دام ندارد و در انواع دام ها به صورت تاول‌هایی روی قسمت های مختلف بدن در سطح پوست خصوصاً در نواحی کم مو بدن، مخاط دهان، چشم و گاهی در اندام های داخلی بدن مانند ریه، مخاط و سطح دستگاه گوارش و دیگر اندام های داخلی ظاهر می شود. وقتی دامی دچار بیماری آبله می شود وزن، شیر، پشم دام به شدت کاهش میابد.
علائم این بیماری در دام چیست؟
- ضایعاتی مانند جوش در بدن خصوصا در ناحیه چشم
- کاهش اشتها
- ترشح بیش از حد بزاق
- ضعیف شدن دام به طوری که حتی قدرت ایستادن ندارد
بیماری آبله در صورت بروز در بین دام ها بسیار واگیردار بوده و برای بره و بزغاله ها می تواند کشنده نیز باشد.
میزان واگیری این بیماری در دام های حساس، بسیار بالا بوده و گاهی به بیش از ۷۵ در صد نیز می رسد. میزان مرگ و میر در دامهای جوان در گله های بدون سابقه واکسیناسیون منظم بین ۵ تا ۵۰ درصد متغیر بوده و خسارات اقتصادی ناشی از این بیماری خصوصاً در بره ها و بزغاله ها قابل توجه است.
روش های انتقال این بیماری چیست؟
این بیماری تقریبا دو روش انتقال دارد. روش اول که بسیار بدیهی است تماس مستقیم دام های سالم با دام ها و گوسفندان مبتلا به این بیماری می باشد. و روش دوم تماس دام های سالم با لوازم یا غذا هایی که توسط دام بیمار آلوده شده است. البته انتقال ویروس از مادر به جنین نیز یکی دیگر از راه‌های انتقال ویروس آبله گوسفندی است. این ویروس به صورت غیرمستقیم از طریق بستر، خوراک و آب آلوده نیز می‌تواند گسترش یابد و دامهای بیشتری را آلوده کند.
بهتر است بدانید که تنها و بهترین روش پیشگیری از بیماری آبله واکسیناسیون می باشد. سعی کنید هنگام واکسیناسیون به همه دام موجود در گله را تزریق کنید و حداقل ۲ ساعت قبل و یک روز پس از واکسیناسیون، از جا به جایی آن ها خودداری کنید.
بهترین زمان برای تزریق واکسن آبله اردیبهشت و خرداد است. همچنین بهتر است که بره ها پس از رسیدن به سه ماهگی و همچنین در یک سالگی واکسن دریافت کنند.
واکسن کشته یا غیرفعال بهتر است یا واکسن زنده؟
با توجه به حساسیت برخی از نژادی ها نسبت به واکسن زنده و احتمال درگیری گله به علت زنده بودن ویروس و خطر ایجاد بیماری بهتر است از واکسن کشته یا غیر فعال آن استفاده کرد.
برنامه و زمان مناسب واکسیناسیون با واکسن غیر فعال به چه صورت است؟
در شرایط عادی و در دام هایی که از مادر ایمن متولد شده اند، تجویز واکسن از ۳ ماهگی آغاز و دوز یادآور در شش ماهگی تزریق می شود. در ۹ماهگی می توان از واکسن زنده آبله و حتی باز هم از نوع غیر فعال آن استفاده نمود.
درمان دام های مبتلا به آبله راه های متفاوتی دارد که شامل استفاده از آنتی بیوتیک ها، ضد التهاب غیر استروئیدی، درمان موضعی ضایعات پوستی و درمان های حمایتی مانند سرم تراپی ، تجویز ویتامین های تزریقی یا خوراکی و غیره می باشد.
نکات بسیار مفید در پیشگیری از بیماری آبله که باید رعایت کنید.
- اطلاع رسانی به کلیه دامداران واقع در منطقه از خطر انتشار این بیماری
- جدا سازی دام های بیمار از دام های سالم ( به مدت ۴۵ روز ) و قرنطینه کردن دام های آلوده
- ضدعفونی کردن جایگاه نگهداری دام های آلوده و وسایل و تجهیزات آنها با استفاده از محلول های فنلی ۲% بمدت ۱۵ دقیقه
- ازبین بردن بهداشتی لاشه دامهای تلف شده، ترشحات و وسایل مصرفی آلوده با استفاده از دفن بهداشتی در عمق دومتری ت(رجیحا همراه با آهک) یا سوزاندن کامل آنها.
- رعایت شرایط قرنطینه قبل از خرید دام جدید
- کنترل جابجایی دام و کامیون های حمل دام در نواحی الوده
