تورم روده نکروزی در طیور چیست و چگونه درمان می‌شود؟

تورم روده نکروزی:

تورم روده نکروزی یا Necrotic Enteritis بیماری است که در طیور گوشتی در سنین ۲ تا ۸ هفتگی با تلفات حدود ۶ الی ۵۰ درصد دیده می‌شود. این بیماری همچنین ممکن است در نیمچه‌های تازه از تخم در آمده مادران گوشتی نیز ظاهر شود.

دوره این بیماری در یک گله معمولاً یک هفته بوده و پرنده معمولاً خیلی زود بعد از نشان دادن علائمِ عفونت تلف می‌شود. مواردی از این بیماری در درمانگاه طیور دانشکده دامپزشکی تهران مشاهده شده است.

عامل بیماری و انتقال:

کلستریدیوم ولشى (CI.welchii) که به طور معمول در روده‌های کوچک و بزرگ طیورِ سالم وجود دارند، عامل ایجاد این بیماری می‌باشند. جالب است بدانید که تولید تجربی و آزمایشگاهی این بیماری با خوراندن سویه کلستریدیوم ولشی جدا شده از بیماری، امکان پذیر نیست.

در بعضی واگیری‌های این بیماری شواهدی از آلودگی قبلی یا آلودگی موجود به عفونت خفیف با ایمریا برونتی (Eimeria brunetti) یا ایمریا ماگزیما (Eimeria maxima) بوده است، ولی وجود این آلودگی‌ها همراه با این بیماری همیشگی نبوده است.

بعضی از واگیری‌ها همراه با تغییر جیره غذایی به وجود آمده‌اند، ولی این موضوع هم دائمی نیست. توقف فعالیت روده‌ها یا پر بودن آنها نیز که باعث تغییر pH از اسیدی به قلیائی شده، باعث رشد و ایجاد سَم توسط کلستریدی شده و نتیجتاً بافت پوششی داخل روده از بین رفته و باعث به وجود آمدن این بیماری شده است.

اغلب مشاهده شده است که پرنده‌ی آلوده کم خون بوده اما این کم خونی می‌تواند یک عامل مستعد کننده باشد. در کل به نظر می‌رسد که نقش کلستریدیوم ولشی در این بیماری با غلبه این باکتری در محل عفونت باشد و مرگ در اثر تولید سم توسط باکتری حاصل می‌شود.

نشانی‌های کلینیکی و کالبد گشایی:

پرنده بیمار اغلب بی اشتها بوده و رنگ مدفوع او تیره رنگ و گاهی نیز حتی خون آلود بوده است. بر روی لاشه‌ی پرنده‌ی بیمار نیز تورم و انبساط روده باریک، پرخونی دیواره‌های روده و لکه های نکروز به اندازه ۲ الی ۳ میلی متر در سطح کبد دیده می‌شود. در حالات مزمن، لاغری و بی‌رنگی مغز استخوان همراه با اتساع کیسه صفرا هم مشاهده می‌شود.

تشخیص:

تغییرات حاصله از این بیماری اساساً محدود به روده‌‌های باریک است که منبسط شده و حاوی مایع متمایل به قهوه‌ای با تعداد خیلی زیاد باکتری و سلول های اپی تلیال مرده است.

دیواره روده باریک نازک و بسهولت پاره می‌شود. آزمایشات بافت شناسی افزایشِ زیاد باکتری‌ها را که فقط در لایه اپی تلیال و بافت‌های زیراپی تلیال دیواره روده محدود می‌باشند، نشان می‌دهد. عامل بیماری را بسهولت می‌توان در کشت بی هوازی جدا نمود. دقت داشته باشید که این بیماری را باید از کوکسیدیوز حاصله از ایمریابرونتی که علائم مشابهی ایجاد می‌نماید، تمییز داد.

درمان:

این بیماری با مصرف خوراکی باسیتراسین، نیتروفوران، پنی سیلین، استرپتومایسین یا نئومایسین درمان می‌شود. در ضمن بهتر است برای کم کردن تعداد باکتری در محیط، بستر سالن را تعویض نمود.

اضافه کردن ۱۱۰ گرم باسیتراسین و یا ۲۰ گرم آوپارسین ( Avoparcin ) در هر تن غذا و یا ۱۰۰۰۰۰ واحد پنی سیلین در هر کیلو غذا از بروز این بیماری جلوگیری خواهد کرد.

منبع: کتاب راهنمای بیماری‌های طیور صنعتی | مولفین دکتر کاشانی فرد و دکتر ترکمن