مطالعه ای طولانی مدت در مورد مایکوتوکسین نشان داده است که کدام نوع از قارچ ها بیشترین پتانسیل ایجاد خطر در خوراک طیور را دارند. این مطالعه همچنین نشان داده است که چگونه آلودگی می تواند بر اساس جغرافیا و شرایط آب و هوایی تغییر کند.
مایکوتوکسین یا سموم قارچی چیستند؟
وجود متابولیت های قارچ سمی، با عدم سلامت و کاهش عملکرد در گله های طیور ارتباط مستقیم دارد. در علم بیوشیمی مواد شرکت‌کننده در متابولیسم یا سوخت و ساز سلولی را متابولیت می نامند. بعد از تحلیل های حاصل از یک دهه اطلاعات در مورد مایکوتوکسین، تجربیات متعدد و خاصی برای صنعت طیور به دست آمده است.
تخمین زده شده که بیش از ۲۵ درصد از محصولات کشاورزی در سراسر دنیا به مایکوتوکسین ها آلوده می شوند که عمده آنها شامل غلات، خشکبار، قهوه، کاکائو، ادویه جات و دانه های روغنی می باشند. به غیر از آلودگی های قبل از برداشت، چنانچه شرایط انبارداری و حمل و نقل مناسب نباشد، امکان آلودگی محصولات کشاورزی بعد از برداشت به مایکوتوکسین ها نیز وجود دارد.
علاوه بر آلودگی محصولات کشاورزی، چنانچه خوراک دام به مایکوتوکسین ها آلوده باشد، باعث آلودگی شیر و البته گاهی آلودگی تخم مرغ و گوشت نیز می‌شوند. از آنجا که کاهش میزان مایکوتوکسین ها در طی فرآوری مواد غذایی تقریبا غیر ممکن است، این سموم در غذا باقی مانده و از این طریق وارد بدن انسان می شوند. (منبع: ویکی پدیا)
نکاتی که در مورد مایکوتوکسین ها وجود دارد:
۱. بسیاری از خطراتی که برای مرغ های گوشتی و تخم گذار وجود دارد ناشی از گونه های مختلف فوزاریوم تولید کننده مایکوتوکسین می باشد که دانه ها را آلوده می کند. یکی از مهم ترین نمونه های آن بیماری بلایت در غلات است که عامل آن فوزاریوم گرامیناروم و فوزاریوم کولموروم می باشد که هر دو می توانند داکسی نیوالنول (DON) و دیگر سموم تریکوتسن و همچنین زیرالنون (ZEN) تولید کنند.
۲. این قارچ می تواند موجب پوسیدگی فوزاریومی ذرت شود همان طور که فومونیزین (FUM) موجب ایجاد فوزاریوم ورتیسیلیوید(F. verticillioides) می شود. این سه نوع مایکوتوکسین بیشترین خطرات را برای طیور در طول ۱۰ سال گذشته ایجاد کرده اند.
۳. گاهی ممکن است در یک فصل میزان مایکوتوکسین ها در ذرت و غلات افزایش یابد اما اغلب روندها متفاوت است.
ارزیابی خطر بر اساس نسبت مواد خام و نمونه های خوراک نهایی که در آن سطح حداقل یک نوع مایکوتوکسین بالاتر از آستانه خطر بوده است، نوسانات آشکار طی سال های مختلف را نشان می دهد.
۴. خطر موجود برای خوراک نهایی اغلب الگوی ذرت را برای نوسانات شش ماهه در هر کدام از قاره ها دنبال می کند. این موضوع اهمیت ذرت را در جیره غذایی طیور نشان می دهد. با توجه به مواد خوراکی منطقه ای، میزان ذرت در خوراک نیز تحت تاثیر میزان مایکوتوکسین غلات و دیگر منابع خوراک قرار می گیرد.
۵. بایندرها برای حفاظت کامل در مقابل مایکوتوکسین های رایج کافی نیستند. با این حال یک محصول تایید شده می تواند به طور ایمن و موثر افلاتوکسین ها را محدود کند. استراتژی جذب در مقابل داکسی نیوالنول، زیرالنون و فومونیزین تاثیر کمتری دارد. با توجه به وقوع این مایکوتوکسین های مهم، یک استراتژی موثر زیست دگرگونی ترجیح داده می شود.
۶. شرایط آب و هوایی به صورت گسترده زمینه های رشد خطر مایکوتوکسین را مشخص می کند. بارش باران تاثیر خاصی دارد زیرا آلودگی قارچی به وجود می آورد اما زمان آن نیز مهم است.
در سال ۲۰۱۶ محصولاتِ غلات در بسیاری از کشورهای اروپایی میزان زیادی DON ایجاد کرد. زیرا بارش باران در زمان گل دادن دانه ها اتفاق افتاده بود. برای مثال این خطر در جنوب آلمان بیشتر از شمال آن بوده است، زیرا الگوهای آب و هوایی متفاوت است.
خطری که در سال ۲۰۱۶ برای ذرت در اروپا به وجود آمد افزایش ناگهانی نداشته، زیرا بارش باران با دوره کاکل آوری ذرت همزمان بوده است. اگرچه میزان خطر آن برای مایکوتوکسین ها نسبت به نیمه دوم سال هنوز کمی بالاست. اختلاف آب و هوا بر اساس منطقه – عامل مهم در الگوهای مایکوتوکسین- به معنای این است که مراقبت در مقابل تهدیدهای رایج و غیر منتظره تضمین شده است.
۷. با توجه به تغییر در سطح و نوع مایکوتوکسین هایی که چندین بار در بخش های مختلف منطقه رخ می دهند، نظارت مهم تلقی می شود و استراتژی هایی که برای مقابله با تهدیدات مایکوتوکسین وجود دارند باید برای طیف وسیعی از آن ها تایید شوند.
۸. ترکیبی از داکسی نیوالنول و فومونیزین می تواند وقوع و شدت کوکسیدیوس را در طیور بدتر نماید.
۹. بعضی از مواد می توانند غافلگیرکننده باشند. خطر وجود مایکوتوکسین ها در سویا اغلب پایین است. اما در برخی از مناطق آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۶ خطر بالای آن ثبت شده است که به طور عمده به دلیل رطوبت بسیار بالا در فصل برداشت محصول بوده است.
میزان بالای مایکوتکسین ها در سویا در مناطق دیگر نیز یافت می شود. در نتیجه این نوع خوراک نیز نیاز به دقت دارد.
۱۰. خطر سطح پایین به معنای نبود خطر نیست.
حتی در کشوری نسبتا کوچک مانند اتریش، میان سطح DON موجود در ذرت تفاوت های عمده ای وجود دارد که از نظر آماری با بارش باران در زمان کاکل زدن ذرت ها مرتبط است. این بدان معناست که حتی در زمان هایی که بارش باران کمتر از میزان متوسط است، باز هم باید مراقب وجود مایکوتوکسین ها در بسته های خوراک انفرادی باشیم.
۱۱. بعضی مناطق هم وجود دارند که نتایج آنها غافلگیرکننده هستند. آزمایش دقیق افزایش خطر مایکوتوکسین در سال ۲۰۱۶ در خوراک نهایی آمریکای جنوبی نشان می دهد که فومونیزین ها و داکسی نیوالنول خطرات بسیار بزرگی را ایجاد می کنند. افزایش شیوع آن ها شامل افزایش آن ها در نمونه هایی با آلودگی بالا می شود.
۱۲. دانه های تقطیر خشک شده همراه با محلول (DDGS) نیازمند بررسی است. DDGS منبع خوراک با ارزش بالا اما با هزینه پایین هستند.
وجود مایکوتوکسین در DDGS از طریق یکی از سه فاکتور در مقایسه با ذرت یا غلات اصلی افزایش می یابد. به همین دلیل، تولیدکنندگان اغلب در مورد کیفیت دانه گزینشی برخورد می کنند. اما نتایج مطالعه نشان می دهد که ۹۰ درصد نمونه های DDGS حداقل یک مایکوتوکسین بالاتر از آستانه خطر دارد. اگر DDGS بخش چشمگیری از جیره غذایی را تشکیل شود، علت های بیشتری برای ارزیابی دقیق آن وجود دارد.
برای خواندن دیگر مقالات به مجله سایت ماکی کالا مراجعه کنید.