مرگ ناگهانی یا سکته قلبی در طیور

علل ناگهانی مرگ یا سکته در مرغ

برای بسیاری از صاحبان صنعت طیور و مرغداران در ایران و سراسر دنیا خیلی پیش آمده که یک روز بر بالای سر مرغان خود ظاهر شوند و ببینند تعدادی از آنها از بین رفتند. مرگ ناگهانی طیور عوامل مختلفی دارد.

چه عواملی باعث مرگ ناگهانی طیور می شود؟

سکته قلبی:

مرگ ناگهانی یکی از شایع ترین سندرم های شناخته شده در بین طیور و جوجه ها است. معمولاً پرندگان از جمله مرغ با یک تشنج کوتاه، انتهایی، بال کوبنده می میرند و اغلب به پشت آنها تلنگر می زنند. علت آن حمله قلبی است. این حملات قلبی ناشی از استرس است، بنابراین جوجه ها به دلیل ضایعات میکروسکوپی در عضله قلبشان مستعد حملات قلبی هستند.

اتصال به تخم مرغ:

اگر تخمک در بین پوسته و مدخل آن گیر کند، جوجه ها می توانند بمیرند. یکی از دلایل مرگ آنها به این خاطر است که تخمک ممکن است خیلی بزرگ باشد و دستگاه تولید مثل آسیب ببیند و راه تخمک را مسدود کند و یا اینکه مرغ دچار کمبود کلسیم شود.

چه جوجه هایی مستعد این بیماری هستند:

جوجه هایی که اضافه وزن دارند؛

مرغهای جوانی که قبل از رسیدن به بلوغ تحت فشار قرار می گیرند؛

مسمومیت غذایی مرغ؛

پرش یا گیر کردن و مرغ و جوجه از ارتفاع یا جاهای باریک؛

سن وقوع سکته

سن و وقوع سکته در مرغ و طیور در مناطق مختلف متفاوت است. بطور مثال در انگلستان و استرالیا بیشتر تلفات در هفته سوم و چهارم گزارش شده است و در کانادا در جوجه های ۲۱ تا ۲۷ روزه.

بنابراین سن جوجه ها در سکته قلبی متفاوت است.

جنسیت

طبق نتایج بدست آمده، اکثراً خروس یا جنس نر دچار سکته می شوند، بطوری که تلفات ناشی از سکته در گله های مخلوط مربوط به جنس نر است.

طبق گزارشی و فیلمی که از نحوه و چگونگی سکته پرندگان به دست آمده نشان می دهد که اکثر جوجه قبل از سکته رفتاری مشابه هم داشتند اما در هنگام مرگ و بعد از حملات ناگهانی سکته، به علت از دست دادن تعادل، بال بال زدن شدید و انقباضات شدید ماهیچه ای ایجاد گردید.

دیده شده که بعضی از جوجه ها موقع سکته و مرگ جیغ می کشند و تعادلشان بهم می خورد و به پشت یا سینه می افتند.

علل و عوامل موثر در سکته پرندگان

چند عامل در سکته پرندگان موثر است:

حساسیت های نژادی و وراثت: این عامل در بین نژادهای مختلف متفاوت است. ممکن است بعضی نژادها مستعد این بیماری باشند و بعضی نژادها کمتر مستعد باشند.

عوامل محیطی:

بیشتر محققین معتقدند که عوامل محیطی بسیار تأثیرگذارند در سکته پرندگان، عواملی مانند صدا، تراکم، تنش حرارتی یا اثرات متقابل. این تنش ها در زمستان بیشتر گزارش شده و در تابستان کمتر.

نور: رژیم های نوری در صنعت طیور عامل ویژه ای به شمار می آیند و اثر بسیار شدیدی روی عملکرد آنها دارند. طبق نظر محققان زمانی که نوردهی بیشتر باشد سکته در بین طیور کاهش میابد و بالعکس زمانی که نور کمتر باشد سکته کمتر می شود.

تغذیه:

عواملی چون سرعت رشد، پروتئین های جیره، چربی ها، دانه غلات، ویتامین ها، مواد معدنی و حبه کردن خوراک روی وقوع سکته بسیار موثرند. مطابق آزمایشات مختلف کمیت و کیفیت پروتئین و خوراک دام در کاهش سکته نقش مهمی دارد. در صورتی که مصرف درت کم باشد احتمال سکته را افزایش می دهد. همچنین حبه کردن با بخار یا فشار زیاد حساسیت و در نتیجه سکته را افزایش می دهد.

محدودیت غذایی و سرعت رشد:

طبق نظر محققان محدودیت های غذایی باعث کم شدن سرعت رشد و در نتیجه وقوع سکته می شود. همچنین افزایش پروتئین در جیره با کاهش تنش فشار روی سیستم قلب و عروق می آورد. باید در نظر داشت مرغ های درشت بیشتر مستعد سکته قلبی هستند.

مصرف برخی ویتامین ها:

طبق نظر دانشمندان بین میزان بیوتین غذا و سکته قلبی طیور رابطه وجود دارد. معمولاً میزان بیوتین موجود در کبد جوجه های تلف شده از میزان بیوتین کبد جوجه های سالم کمتر است. کمبود بیوتین در جیره های که دارای چربی بالا هستند خطر مرگ ناگهانی را کاهش می دهد. علاوه بر بیوتین، اضافه نمودن ۳ گرم تیامین و ۵ گرم پیریدوکسین در هر تن غذا باعث بهبود بنیه طیور و در نتیجه کاهش تلفات مرگ های ناگهانی یا سکته در طیور می شود.

تشخیص

در صورتی که جوجه و مرغ های یک واحد بدون هیچ پیش زمینه ای از بین بروند سه دیدگاه وجود دارد که تشخیص را راحت تر می کند:

بدن در وضعیت خوب با لوله گوارش پر و بدون هیچ علامت تخریبی پس از مرگ؛

گیر کردن خون در لوله گوارش که باعث خلط در ریه ها و یا اندام دیگر می شود و در راستای آن قلب بزرگ شده و در دهلیز قلب، خون لخته می شود، روده ها گشاد می شود، کیسه های صفرا خالی و ماهیچه های سینه و ران رنگ پریده می شود؛

پر شدن لوله های گوارش، جمع شدن خون در شش ها، بزرگ شدن کبد و تجمع شدید خون در شش ها؛

زمانی که خون در رگهای جوجه و مرگ جمع می شود باعث ایجاد التهاب و آماس سلول تصفیه کننده موکوسی وجود دارد که این عوارض بعد از مرگ حاصل می شود، در صورتی که جوجه های تازه تلف شده علائمی ندارند.

بنابراین با توجه به شناخت و علل و عوامل بیماری و مرگ ناگهانی در بین طیور می توان به این نتیجه رسید که راهکارهای فراوانی برای جلوگیری از سکته طیور وجود دارد که در صورت رعایت آن می شود از تلفات بیشتر در این صنعت جلوگیری کرد.