ویروس گامبورو چیست؟

مقدمه

بیماری گامبورو که به عنوان بیماری بورس عفونی (IBD) نیز شناخته می شود، یک بیماری ویروسی بسیار عفونی در طیور جوان، به ویژه جوجه ها است. این بیماری توسط ویروس گامبورو ایجاد می شود که در درجه اول بورس فابریسیوس را هدف قرار می دهد، اندامی مهم که نقش کلیدی در رشد و بلوغ سیستم ایمنی پرنده دارد. این ویروس باعث سرکوب سیستم ایمنی در پرندگان مبتلا می شود و آنها را مستعد ابتلا به عفونت های ثانویه می کند.

بیماری گامبورو می تواند به دلیل مرگ و میر، کاهش نرخ رشد و کاهش تولید تخم مرغ، خسارات اقتصادی قابل توجهی در صنعت طیور ایجاد کند. این ویروس بسیار مسری است و می تواند به سرعت از طریق خوراک، آب، تجهیزات آلوده و حتی روی لباس و دست کارگران مزرعه پخش شود. این بیماری در مناطقی با جمعیت پرتراکم و اقدامات ایمنی زیستی ضعیف شیوع بیشتری دارد.

علائم بالینی

علائم بیماری گامبورو بسته به شدت عفونت و سن پرنده می تواند متفاوت باشد. پرندگان جوان (بین ۲ تا ۶ هفته) بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند و ممکن است علائم بالینی مانند اسهال، کم آبی، بی حالی و کاهش اشتها را نشان دهند. در موارد شدید، سیستم ایمنی پرنده به شدت آسیب می بیند که منجر به عفونت های باکتریایی ثانویه و مرگ می شود. پرندگان مسن‌تر نیز ممکن است تحت تأثیر این بیماری قرار گیرند، اما اغلب علائم خفیف‌تر یا بدون علامت را نشان می‌دهند.

ویروس گامبورو

ویروس گامبورو عضوی از خانواده Birnaviridae است و دو سروتیپ از این ویروس وجود دارد، سروتیپ ۱ و سروتیپ ۲. سروتیپ ۱ شایع تر است و باعث بیماری شدیدتر می شود، در حالی که سروتیپ ۲ شکل خفیف تری ایجاد می کند. هر دو سروتیپ می توانند باعث بیماری در طیور شوند و واکسیناسیون برای هر دو سروتیپ در دسترس است.

پیشگیری و کنترل بیماری گامبورو بر اجرای اقدامات ایمنی زیستی موثر، واکسیناسیون و تشخیص و درمان زودهنگام متکی است. اقدامات ایمنی زیستی شامل اقدامات بهداشتی سختگیرانه مانند تمیز کردن و ضد عفونی کردن تجهیزات، محدود کردن دسترسی به مزرعه و جلوگیری از تماس با پرندگان وحشی و جوندگان است. واکسیناسیون موثرترین روش برای پیشگیری از بیماری گامبورو است و انواع مختلفی از واکسن ها از جمله واکسن های زنده ضعیف شده و غیرفعال موجود است. واکسیناسیون باید در اسرع وقت، ترجیحاً در یک روزگی یا در هفته اول زندگی، برای ارائه بهترین محافظت آغاز شود.

واکسیناسیون

واکسن های زنده ضعیف شده رایج ترین واکسن های مورد استفاده برای بیماری گامبورو هستند. این واکسن‌ها با تضعیف سویه ویروس گامبورو با عبور دادن آن در کشت سلولی یا تخم‌های جنینی تولید می‌شوند. سپس ویروس واکسن به صورت خوراکی یا تزریقی به پرندگان تزریق می شود و پرندگان در برابر بیماری مصونیت پیدا می کنند. واکسن زنده ضعیف شده ایمنی طولانی مدتی را ایجاد می کند و در صورت تجویز صحیح در پیشگیری از بیماری موثر است.

واکسن های غیرفعال نیز برای بیماری گامبورو موجود است. این واکسن ها با غیرفعال کردن ویروس خطرناک گامبورو و تزریق آن به پرندگان تولید می شوند. واکسن غیرفعال به اندازه واکسن ضعیف شده زنده پاسخ ایمنی قوی ایجاد نمی کند و ممکن است برای حفظ ایمنی به دوزهای تقویت کننده نیاز باشد.

محققان همچنین در حال کار بر روی توسعه استراتژی‌های واکسن جدید برای بیماری گامبورو، از جمله واکسن‌های نوترکیب، واکسن‌های DNA، و واکسن‌های ناقل هستند. واکسن های نوترکیب با وارد کردن یک ژن از ویروس گامبورو در یک ویروس غیر بیماری زا مانند ویروس آبله مرغان برای تولید واکسنی تولید می شوند که می تواند در برابر هر دو ویروس ایمنی ایجاد کند. واکسن‌های DNA شامل تزریق یک پلاسمید حاوی ژنی از ویروس گامبورو به پرنده است که پاسخ ایمنی را تحریک می‌کند. واکسن های ناقل از یک ویروس یا باکتری بی ضرر به عنوان ناقل برای انتقال ژن ویروس گامبورو به پرنده استفاده می کنند که باعث ایجاد پاسخ ایمنی می شود.

تشخیص گامبورو

تشخیص زودهنگام بیماری گامبورو برای درمان و کنترل موثر بسیار مهم است. تست های تشخیصی مانند ELISA و PCR می توانند وجود ویروس را در پرندگان آلوده تشخیص دهند. درمان بیماری گامبورو عمدتاً حمایتی است و شامل آبرسانی مجدد، حمایت تغذیه ای و کنترل عفونت های باکتریایی ثانویه است. برای جلوگیری از سرایت بیماری به پرندگان سالم، پرندگان مبتلا باید جداسازی و درمان شوند.

بیماری گامبورو علاوه بر تاثیر اقتصادی، سلامت عمومی را نیز تهدید می کند. ویروس گامبورو می تواند جهش یافته و انسان ها را آلوده کند، به ویژه آنهایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. بنابراین پیشگیری و کنترل این بیماری در طیور برای به حداقل رساندن خطر انتقال به انسان مهم است.

کنترل و پیشگیری

اقدامات ایمنی زیستی اولین خط دفاعی در برابر بیماری گامبورو است. اقدامات بهداشتی دقیق، مانند تمیز کردن و ضد عفونی کردن تجهیزات، محدود کردن دسترسی به مزرعه، و جلوگیری از تماس با پرندگان وحشی و جوندگان، می تواند به جلوگیری از گسترش ویروس کمک کند. واکسیناسیون نیز ابزاری حیاتی در پیشگیری از این بیماری است. پرورش دهندگان و تولیدکنندگان طیور باید با دامپزشکان همکاری نزدیک داشته باشند تا راهبردهای کنترل و پیشگیری موثر برای حفاظت از گله خود را توسعه و اجرا کنند.