کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی؛ ایجاد بیهوشی مطلوب و رضایت بخش و بدون عوارض، مخصوصا در جراحی دامپزشکی یکی از دغدغه های جراحان می باشد؛ چون در اکثر موارد باید خود علاوه بر انجام جراحی، نقش ناظر و متخصص بیهوشی را نیز ایفا کنند
تالیف دکتر مهدی مرجانی
سرشناسه : مرجانی، مهدیعنوان و نام پدید آور : اصول بیهوشی با داروهای تزریقی (در حیوانات کوچک) /تاليف : مهدی مرجانی مشخصات نشر : تهران – دانشگاه آزاد اسلامی سازمان چاپ و انتشارات. ۱۳۹۰مشخصات ظاهری : ۷۰۸ ص، مصور –شابک: ۸-۶۱۳ -۱۰-۹۶۴-۹۷۸وضعیت فهرست نویسی : فیپا
موضوع: بیهوشی دامپزشکی
داروشناسی دامپزشکی
رده بندی کنگره : ۱۳۹۰ ۶ الف ۴م/۱۵۶/۹ SFرده بندی دیویی : ۶۳۶/۰۸۹۷۹۶شماره کتابشناسی ملی : ۳۳۰۴۷۵کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی چاپ اول : ۱۳۹۰تیراژ :۲۰۰۰ جلدناشر: دانشگاه آزاد اسلامی – سازمان چاپ و انتشارات ( با همکاری واحد کرج )
پیشگفتار
ایجاد بیهوشی مطلوب و رضایت بخش و بدون عوارض، مخصوصا در جراحی دامپزشکی یکی از دغدغه های جراحان می باشد؛ چون در اکثر موارد باید خود علاوه بر انجام جراحی، نقش ناظر و متخصص بیهوشی را نیز ایفا کنند. لذا افرادی که در کنار تخصص جراحی در زمینه بیهوشی نیز صاحب نظر میشوند بی شک بار دو تخصص مجزا را یک تنه به دوش می کشند پس امروزه پیشنهاد می شود در زمان انجام اعمال جراحی تخصصی و خیلی پیشرفته، حتما متخصص بیهوشی دامپزشکی حضور داشته باشد و از نقطه نظرات او استفاده شود تا در روند اجرای کار درمان یا امور تحقیقاتی خللی وارد نگردد.
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی
امروزه با توجه به سیل عظیم کارهای تحقیقاتی روی حیوانات مدل و اکثر امور تحقیقاتی در جراحی که روی مدل های ی چون سگ، گربه، حیوانات آزمایشگاهی و موارد مشابه انجام
می شود،
نیاز به بیهوشی عمومی آنها توسط همکاران محترم زیاد به چشم می خورد و به دلیل این که استقبال در این زمینه زیاد است و رکن اصلی و اساسی در جراحی و کار روی این حیوانات مقید کردن، آرام بخشی و بیهوشی مطلوب جهت کار میباشد، نگارش این کتاب مد نظر قرار گرفته است. در رابطه با کار روی حیوانات مدل، تعدادی از کارهای تحقیقاتی در این زمینه در آخر مطالب ذکر شده است. اکثر همکاران جوان دام پزشک که اقدام به تاسیس کلینیک و انجام اعمال جراحی می کنند، از امکانات گسترده بیهوشی و تجهیزات آن و یا دستگاه بیهوشی استنشاقی با توجه به هزینه آن بهره مند نیستند و علاوه بر آن، انجام برخی از اقدامات درمانی یا مقید کردن و استفاده از آرام بخش ها در خارج از محیط کلینیک اجرا می شود؛ لذا ترجیحا همکاران به طرف استفاده از روش بیهوشی تزریقی روی می آورند. لذا خیلی از داروها، وسایل و موارد غیر رایج از مطالب حذف شده است تا امکان انجام بیهوشی نسبتا رضایت بخش با وجود امکانات موجود در کشور فراهم شود و همکاران بتوانند با وجود امکانات موجود، جوابگوی درمان بیماران باشند. به علاوه در بیان مطالب از دیگر کتاب های نگارنده ( مانند کتاب مقید کردن دام های کوچک و حیوانات آزمایشگاهی ).
فهرست مطالب
فصل ۱
ارزیابی بیمار قبل از بیهوشی
ارزیابی وضعیت فیزیکی بیمار
بررسی و ارزیابی بیماری های احتمالی قبل از بیهوشی
بررسی اندازه، گونه و زمینه های ژنتیکی بیمار
سن
جنس
وضعیت تغذیه ای، جذب غذا و تعادل مایعات بدن
تحریک، دستکاری و اثر عوامل محیطی
مصرف همزمان برخی از داروها با بیهوشی
نوع عمل جراحی
میزان مهارت جراح و تعداد همکاران و پرسنل
تنوع امکانات و وسایل
خلق و خوی حیوان
منابع
فصل ۲
آماده سازی قبل از بیهوشی
تست های آزمایشگاهی لازم قبل از بیهوشی
پرهیز غذایی قبل از بیهوشی
انتخاب تکنیک بیهوشی مناسب
آماده سازی قبل از بیهوشی روی بدن بیمار
لوله گذاری در نای
عوارض حاصل از لوله گذاری در نای
عکس العمل های متداول به داروهای بیهوشی با دزهای متفاوت
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی
فصل ۳
آنتی کولینرژیک ها Anticholinergics
آتروپین Atropine
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
مکانیسم اثر
اثر روی CNS
اثر بر سیستم قلبی عروقی
اثر بر سیستم تنفس
اثرات دیگر
دز مصرفی
گلیکوپیرولات Glycopyrrolate
اثرات سوء و نامطلوب دارو
موارد منع مصرف و احتياطات
عکس العمل دارویی
موارد قابل توجه
منابع
فصل ۴
مقدمه
روش های کنترل درد
جذب داروهای اپیوئیدی
عوارض اپیوئیدها
بررسی درد در معاینه
مصرف اوپیوئید ها قبل از عمل
مصرف اوپیوئید ها حین بیهوشی و عمل
تزریق عضلانی و داخل رگی داروهای اوپیوئیدی
مرفین
اثرات نامطلوب مرفین روی سیستم اعصاب مرکزی
اثر بر دستگاه تنفس
اثر تحریکی برای آزاد کردن هیستامین
اثر قلبی عروقی
حالت تهوع و استفراغ
اثر روی دستگاه گوارش
اثر روی سیستم عضلانی اسکلتی
موارد منع مصرف
موارد قابل توجه
مپریدین (پتدین)
دز مصرفی
اثرات نامطلوب
فارماکوکینتیک
اثرات نامطلوب
متادون
اثرات داروی ی
اکسی مورفون
موارد منع مصرف و احتياطات
فنتانیل
فارماکوکینتیک
اثرات نامطلوب
موارد منع مصرف و احتياطات
اتورفین
بوتورفانول
ضد دردهای غیر اوپیوئیدی
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
مکانیسم عملکرد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
عوارض جانبی
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی
فصل ۵
داروهای شل کننده عضلانی
عملکرد داروهای شل کننده عضلانی
مزایای مصرف شل کننده های عضلانی
انواع شل کننده های عضلانی
۱- غیر رقابتی یا دپلاریزان
۲- رقابتی یا غیر دپلاریزان
داروهای دپلاریزان
سوکسنیل کولین
داروهای غیر دپلاریزان
۱- پانكورونيوم
۲- اتراکوریوم
۳- وكورونیوم
خنثی کردن اثر داروهای شل کننده عضلانی غیر دپلاریزان
داروهای شل کننده عضلانی مرکزی عمل کننده
١- گایافنزین
۲- بنزودیازپین ها
منابع
فصل ۶
مشتقات فنوتیازینی Phenothiazine derivatives
آسپرومازین
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
مکانیسم اثر
فارماکوکینتیک دارو
اثر روی دستگاه عصبی مرکزی
اثر بر دستگاه قلبی عروقی
اثر بر دستگاه تنفس
اثر کبدی
اثرات دیگر
دز مصرفی
اثرات سوء و نامطلوب دارو
موارد منع مصرف و احتياطات
عکس العمل دارویی موارد قابل توجه
کلرپرومازین
پرومازین
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی
فصل ۷
بوتورفانول
منابع
فصل ۸
آگونیست های آلفا دو آدرنرژیک
زایلازین
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
مکانیسم اثر
فارماکوکینتیک دارو
اثر بر سیستم قلبی عروقی
اثر بر سیستم تنفس
اثر کبدی
اثر بر دستگاه گوارش
اثرات اندوکرینی
اثرات دیگر
دز مصرفی
اثرات سوء و نامطلوب دارو
موارد منع مصرف و احتياطات
ریکاوری
موارد قابل توجه
مدتومیدین
یوهمبین، تولازولین، آتیپامزول
دوکساپرام
منابع
فصل ۹
محرک های دستگاه اعصاب مرکزی General nervous system stimulants
خنثی کردن اثر داروها
داروهای محرک دستگاه اعصاب مرکزی
خنثی کردن داروهای ضد درد مخدر
نالوکسان
نالترکسان
نالبوفین
منابع
فصل ۱۰
مشتقات بنزودیازپین
دیازپام
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
اصول بینک
مکانیسم اثر
فارماکوکینتیک دارو
اثر بر دستگاه قلبی عروقی
اثر بر دستگاه تنفس
اثر کبدی
اثر کلیوی
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی
دز مصرفی
اثرات سوء و نامطلوب دارو
موارد منع مصرف و احتياطات
نگهداری
عکس العمل دارویی
ریکاوری
موارد قابل توجه
میدازولام
کلردیازو پوکساید
الورازپام
زولازپام
آنتاگونیست های بنزودیازپین ها
فلومازنیل
منابع
فصل ۱۱
داروهای مولد انفکاک ذهنی
کتامین
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
مکانیسم اثر
فارماکوکینتیک دارو
اثر روی دستگاه اعصاب مرکزی
اثر بر دستگاه قلبی عروقی اثر بر دستگاه تنفس
اثر کبدی
اثر کلیوی
اثر اسکلتی عضلانی
سایر اثرات
دز مصرفی
اثرات سوء دارو
موارد منع مصرف و احتياطات
ریکاوری
موارد قابل توجه
تیلتامین
زولازپام – تیلتامین
منابع
فصل ۱۲
باربیتورات ها ( Barbiturates )
تیوپنتال سدیم (نسدونال)
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
مکانیسم عملکرد دارو
فارماکوکینتیک دارو
CNS اثر روی
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی
اثر روی دستگاه تنفس
اثر کبدی
اثر روی کلیه
اثرات دیگر
روش مصرف و دز مصرفی
اثرات سوء و نامطلوب دارو
موارد منع مصرف و احتياطات
نگهداری
عکس العمل دارویی
ریکاوری
موارد قابل توجه
پنتوباربیتال سدیم
تیاميلال
متوهگزیتال
منابع
فصل ۱۳
داروهای بیهوشی غیر باربیتوراتی
اتوميدات
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
فارماکوکینتیک دارو
اثر بر سیستم قلبی عروقی
اثر بر دستگاه تنفس
متابولیز و دفع دارو
اثرات دیگر
دز مصرفی
اثرات سوء و نامطلوب دارو
منابع
فصل ۱۴
پروپوفل (Propofol)
دسته دارویی
کاربرد کلینیکی
مکانیسم اثر
فارماکوکینتیک دارو
اثر روی دستگاه اعصاب مرکزی
اثر بر دستگاه قلبی عروقی
اثر بر دستگاه تنفس
اثر کبدی
اثر کلیوی
اثرات دیگر
دز مصرفی
اثرات سوء و نامطلوب دارو
نگهداری
موارد قابل توجه
منابع
فصل ۱۵
پیش بیهوشی ها Preanesthetics
هدف از کاربرد داروهای پیش بیهوشی
عوامل موثر در انتخاب داروی آرامبخش و پیش بیهوشی
شرایط لازم برای تزریق داروی آرامبخش
داروهای پیش بیهوشی
طبقه بندی داروهای پیش بیهوشی
عوارض داروهای پیش بیهوشی
لیست داروهای متداول در بیهوشی عمومی
منابع
فصل ۱۶
مراحل بیهوشی عمومی
اصول کلی بیهوشی
مرحله اول: دوره تحریک یا حرکات ارادی
مرحله دوم: دوره حرکات غیر ارادی
مرحله سوم: دوره بیهوشی جراحی
سطح اول: بیهوشی سطحی و سبک
سطح دوم: بیهوشی متوسط
سطح سوم: بیهوشی عمیق
مرحله چهارم: مرحله افزایش مصرف داروی بیهوشی
نشانه های حاصل از مراحل مختلف بیهوشی عمومی
۱- نشانه های تنفسی
۲- نشانه های دستگاه گردش خون
۳- علائم تغییر در قدرت انقباضی عضلات
۴- نشانه های چشم بیمار
۵- رفلکس بلع و حنجره
۶- رفلکس دهان دره کردن
۷- رفلکس لاله گوش
۸- رفلکس بین پنجه ای
۹- رفلکس باز کردن اندام های حرکتی
۱۰- رفلکس مقعدی
نکات قابل توجه در ارزیابی بیهوشی
منابع
فصل ۱۷
بیهوشی عمومی
موارد قابل توجه در انتخاب یک روش و داروی بیهوشی عمومی مناسب
هدف از کاربرد داروهای بیهوشی
عواملی که در سرعت اثر و میزان دپرسیون حاصل از داروی های بیهوشی موثرند
اثرات بیهوشی عمومی در بدن
۱- اثر داروهای تزریقی روی دستگاه اعصاب مرکزی
۲- اثر بر دستگاه گردش خون
۳- اثر بر دستگاه تنفس
۴- اثر بر کبد
۵- اثر بر کلیه
۶- اثر بر دستگاه اسکلتی عضلانی
۷- اثرات دیگر داروهای بیهوشی تزریقی
معرفی دو روش جدید بی دردی و بیهوشی
چند پروتکل پیشنهادی برای بیهوشی
منابع
فصل ۱۸
بررسی، مراقبت و کنترل وضعیت بیمار در بیهوشی
موارد قابل توجه در بیهوشی عمیق
بررسی، مراقبت و کنترل وضعیت بیمار در بیهوشی-
واکنش سیستم قلبی- عروقی در حین بیهوشی
واکنش دستگاه تنفس در حین بیهوشی
واکنش دستگاه اسکلتی عضلانی به بیهوشی
واکنش دستگاه گوارش به بیهوشی
جراحات در طول بیهوشی
برخی دیگر از واکنش ها حین بیهوشی
ارزش و اهمیت الکتروکاردیوگرافی در بیهوشی
خطرات حاصله بلافاصله بعد از بیهوشی
فاکتورهای مهم و قابل ارزیابی در حین نظارت و مراقبت بیهوشی
۱- ضربان قلب
عمده ترین علل تاکی کاردی
عمده ترین علل برادی کاردی
۲- آریتمی های قلبی۔
۳- بررسی تعداد و ریتم تنفس
۴- بررسی وضعیت فشار خون
۵- معاینه موضع جراحی
۶- بررسی و ارزیابی پرفوزیون
۷- بررسی رنگ غشاءهای مخاطی
۸- بررسی وضعیت دفع ادرار
۹- کنترل و تنظیم دمای بدن
عمده ترین علل کاهش درجه حرارت بدن
۱- تبخیر
۲- هدایت
۳- انتقال حرارتی
۴- تابش
راه های جلوگیری از کاهش درجه حرارت بدن
افزایش درجه حرارت بدن
راه های کاهش درجه حرارت بدن و خنک کردن بیمار
برگشت محتویات گوارشی و ورود به مجرای تنفسی
بیمارانی که ریسک آسپیریشن دارند
عمده ترین علائم برگشت محتویات معده به داخل مری
مراقبت های لازم برای پیشگیری و یا درمان عوارض حاصل از آسپیریشن مواد
۱۰- بررسی وضعیت قند خون
۱۱- تخمین میزان مایع و خون از دست رفته و جایگزینی آن
منابع
فصل ۱۹
بیهوشی تزریقی Intravenous anesthesia
معایب روش بیهوشی تزریقی
روش تزریق داخل عضلانی
توجه به برچسب های روی داروهای بیهوشی
روش تزریق زیر جلدی
بیهوشی به روش تزریق وریدی
محاسبات دارویی
تبدیل گرم و میلی گرم به یکدیگر
تبدیل میکرو گرم و میلی گرم و گرم به یکدیگر
تبدیل لیتر و میلی لیتر به یکدیگر
تبدیل غلظت ها به درصد
محاسبه میزان تجویز مایعات داخل وریدی
مزایای روش بیهوشی تزریقی وریدی
معایب روش بیهوشی تزریقی وریدی
خصوصیات ماده بیهوشی تزریقی داخل رگی
کلیاتی از فارماکولوژی داروهای بیهوشی تزریقی
حذف داروها و متابولیزه شدن آنها از کبد
حذف کلیوی دارو از بدن
نیمه عمر دارو
مصرف طولانی مدت داروها
دز جوابگو
دز موثر
دز کشنده
ضریب درمانی
روش های مصرف داروهای بیهوشی داخل رگی
نواحی تزریق داروی بیهوشی به روش داخل وریدی
آماده سازی قبل از تزریق داخل وریدی
وسایل مورد نیاز جهت تزریق داخل رگی
١- سوزن های هیپودرمیک
۲- سوزن های پروانه ای
۳- کاتترهای داخل رگی
محل های مناسب تزریق داخل وریدی
۱- وریدسفالیک
آماده سازی قبل از کاتتر گذاری
۲- ورید صافن
۳-ورید وداج (ژگولار)
۴- وریدهای گوش
۵- ورید زیر زبانی
نکات قابل توجه در مراقبت از کاتتر داخل وریدی
اقدامات لازم برای رفع قطع جریان مایع در کاتتر
ضمائم وسایل تزریق داخل رگی
١- کلاهک ها و شیرهای تزریق
۲- ست های تزریق
نکات قابل توجه در زمان اتصال ست سرم به کیسه سرم و کاتتر
سیستم های تزریق
T-Connector -۳
۴- Syringe drivers
۵- پمپ انفوزیون مایع
منابع
فصل ۲۰
کات داون وریدی (Intra Venous Cutdown)
روش کار
منابع
فصل ۲۱
بیهوشی مداوم داخل وریدی (Total intravenous anesthesia)
علل برتری روش TIVA نسبت به IV
داروهای متداول و قابل مصرف در روش TIVA
مزایای روش تزریق مداوم داخل وریدی ( TIVA )
مقایسه بیهوشی عمومی استنشاقی با روش بیهوشی عمومی مداوم وریدی
معایب بیهوشی عمومی مداوم وریدی
منابع
فصل ۲۲
بیهوشی داخل استخوانی
(Intraosseous catheterization or intra medullary Injection)
مزایای استفاده از روش تزریق داخل استخوانی
وسایل مورد استفاده در روش
نواحی تزریق داخل استخوانی
انتخاب و آماده کردن محل رهیافت
روش کار
عوارض تزریق داخل استخوانی
نکات قابل توجه
منابع
فصل ۲۳
ریکاوری ( Recovery )
عوامل موثر در مدت زمان بازگشت از بیهوشی و طی کردن دوره ریکاوری
اتاق ریکاوری
کنترل درجه حرارت بدن در دوره ریکاوری
وسایل متفرقه و نکات قابل توجه در اتاق ریکاوری
نکات قابل توجه برای بررسی وضعیت بیمار و مراقبت در زمان ریکاوری
توجه به وضعیت خوابیدن بیمار
ثبت اطلاعات مربوط به قلب، تنفس، درجه حرارت و دیگر موارد ضروری
کنترل درجه حرارت بدن
رنگ غشاء های مخاطی کنترل درد
کنترل میزان آب و مایعات بدن
مراقبت از زخم در زمان ریکاوری-
درمان دارویی و کاربرد آن در دوره ریکاوری تغذیه
وضعیت اتاق
نکات مهم و قابل توجه که باید توسط مراقب بیمار در طول دوره ریکاوری ثبت شود
کتاب اصول بیهوشی با داروهای تزریقی