تاثیر افزایش دفعات خوراک دهی بر عملکرد تولیدی مرغ های مادر گوشتی
به منظور بررسی اثر افزایش دفعات خوراک دهی در مرغ های مادر گوشتی، آزمایشی با استفاده از ۳۲ قطعه مرغ مادر گوشتی سویه راس ۵۰۰ انجام شد. مرغ های مادر در سن ۲۰ هفتگی از بین یک گله تجاری انتخاب و به قفس های انفرادی منتقل شدند. آزمایش در ۲۷ هفتگی شروع و در ۲ هفتگی پایان یافت.
آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت اندازه – گیری تکرار شونده انجام شد. تیمارها شامل موارد زیر بودند:
1- اختصاص خوراک محدود در یک وعده ۲- اختصاص خوراک محدود طی دو وعده ۳- اختصاص خوراک محدود در سه وعده 4- اختصاص خوراک به صورت آزاد. هر کدام از تیمارها دارای ۸ تکرار بودند. در این آزمایش ، هر مرغ به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد.
میزان تخم مرغ تولیدی در هر روز و به صورت انفرادی ثبت گردید و سپس درصد تولید به صورت هفتگی و درصد تولید در کل دوره آزمایش محاسبه شد.
مصرف خوراک، وزن مرغ ها، وزن تخم مرغ، درصد چربی محوطه بطنی و وزن نسبی کبد نیز در زمان تفکیک لاشه در پایان آزمایش اندازه گیری شد.
نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش دفعات اختصاص خوراک به دو بار در روز وزن چربی محوطه بطني مرغ ها کاهش یافته و تولید تخم مرغ نیز بهبود می یابد. همچنین تغذیه آزاد سبب افت شدید تولید تخم مرغ شد. مرغ هایی که دو بار در روز خوراک دریافت کردند تخم مرغ های سنگین تری تولید کردند.
مزایا و معایب افزایش دفعات خوراک دهی
انتخاب ژنتیکی برای افزایش سرعت رشد در سطح گله های اجداد ، منجر به بروز چاقی و کاهش عملکرد تولید مثلی در مرغهای مادر شده است .
معمولا روزانه مقدار مشخص خوراک دهی در یک وعده به مرغ های مادر گوشتی تغذیه می شود که این خوراک تا 4 ساعت بعد، بطور کامل توسط پرنده مصرف می شود.
موریس و نالبادو (۱۹۹۱) پیشنهاد کردند که فقدان ترشح گنادوتروپین از هیپوفیز پرنده های گرسنه، سبب کاهش تولید در این پرنده ها می شود.
اسكانس و همکاران (۱۹۷۹) گزارش کردند که غلظت پلاسمایی هورمون LH در جوجه های نر 6 هفته ای که به مدت ۱۲ ساعت گرسنه نگه داشته بودند، در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت. علاوه بر این، مرغهای گرسنه ( به مدت 40 ساعت) در مقایسه با گروهی که دسترسی آزاد به خوراک داشتند، غلظت LH، استرادیول و پروژسترون پایین تری داشتند (تانابی و همکاران ۱۹۸۱).
هدف این تحقیق بررسی اثر افزایش وعده های اختصاص مقدار خوراک محدود به دو و سه بار در روز بر عملکرد تولید مثلی مرغ های مادر گوشتی و همچنین مقایسه آنها با مرغ – های مادر با تغذیه آزاد بود.
مواد و روش ها
در این آزمایش از ۳۲ قطعه مرغ مادر گوشتی سویه کاب (۵۰۰) استفاده شد. مرغها در سن ۲۰ هفتگی از بین مرغهای یک گله تجاری، با اختلاف وزن ۳۰ گرم انتخاب و به قفس های در نظر گرفته شده (40x ۳۰x۳۰ cm) برای انجام آزمایش منتقل شدند. .
هر قفس دارای یک دانخوری انفرادی بود و سیستم آبخوری به صورت آبخوری ناودانی بود. در سن ۲۳ هفتگی تحریک نوری با ۳ ساعت افزایش طول روز و افزایش شدت نور به ۵۰ لوکس آغاز شد.
مرغها از زمان انتقال تا زمان رسیدن به ۵ درصد تولید جیره پیش تخم گذاری و پس از آن جیره تخم گذاری مطابق با توصیه های راهنمای پرورش ، دریافت کردند. دوره آزمایشی از ۲۷ هفتگی (سن ۵۰ درصد تولید) آغاز و تا 40 هفتگی ادامه یافت.
آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت اندازه گیری تکرار شونده142 انجام شد. تیمارها شامل موارد زیر بودند:
1- اختصاص خوراک محدود در یک وعده ۲- اختصاص خوراک محدود طی دو وعده در ساعت ۷ و ۱۱ صبح 3- اختصاص خوراک محدود در سه وعده ( ساعت های ۷، ۱۱ و ۱۶) 4- اختصاص خوراک به صورت آزاد (به گروه آزاد ۵۰ درصد خوراک بیشتر از گروه محدود اختصاص می یافت) .
هر کدام از تیمارها دارای ۸ تکرار بودند. در این آزمایش ، هر مرغ به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد.
میزان تخم مرغ تولیدی در هر روز و به صورت انفرادی ثبت شد و سپس درصد تولید به صورت هفتگی و درصد تولید در کل دوره آزمایش محاسبه شد. علاوه بر این، در هر هفته طی سه روز متوالی وزن تخم مرغ و وزن زرده اندازه گیری و نسبت وزن زرده به وزن تخم مرغ محاسبه شد.
در پایان آزمایش تمام مرغها ذبح شده و صفات مربوط به لاشه آنها مورد بررسی قرار گرفت. وزن كبد، چربی محوطه شکمی اندازه گیری شده و سپس وزن نسبی آنها محاسبه شد. داده های مربوط به تولید با استفاده نرم افزار آماری SAS و به صورت داده های تکرار شونده مورد آنالیز قرار گرفت. . تفاوت بین میانگین این فراسنجه ها با استفاده از روش میانگین حداقل مربعات .(Least Square Means) تعیین شد.
داده های مربوط به مصرف خوراک و همچنین داده های به دست آمده در زمان تفکیک لاشه با استفاده از رویه GLM نرم افزار SAS (5) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفاوت بین میانگین این داده ها با استفاده از روش حداقل مربعات تعیین شد.
مشاهده نتیجه
مرغ های مادری که دسترسی آزاد به خوراک داشتند، در مقایسه با مرغ های تحت محدودیت خوراک، خوراک بیشتری (0.05>P) مصرف کرده و وزن بیشتری (0.05>P) داشتند.
وزن بدن مرغ هایی که خوراک محدودشان را در دو یا سه وعده در روز دریافت کردند در مقایسه با مرغ هایی که تمام خوراکشان را در یک وعده دریافت کردند، به طور معنی دار کمتر ( 0.05>P) بود.
مرغ های مادر با تغذیه آزاد به طور معنی دار (0.05>P) چربی بیشتری در مقایسه با مرغ های با تغذیه محدود در محوطه شکمی و انباشته کردند. مرغ هایی که خوراکشان را در دو وعده دریافت کردند، در مقایسه با گروه کنترل محدود (یک وعده خوراک دهی) چربی کمتری (0.05>P) در محوطه شکمی خود داشتند (جدول 1)
دوبار خوراک دهی در روز سبب بهبود عملکرد مرغ های این گروه در مقایسه با سایر گروهها شد. مرغ هایی که خوراک و محدودشان را در سه وعده دریافت کردند، قادر به حفظ تولید خود نبودند و از ۳۱ هفتگی کاهشی شدید در تولید این دسته از پرنده ها اتفاق افتاد که تا پایان دوره ازمایش نیز ادامه داشت. مرغ هایی که سه بار در روز خوراک دریافت کردند تولید پایین تری نسبت به مرغ هایی که یک و دو بار در روز خوراک دریافت می کردند، داشتند.
نتیجه افزایش دفعات خوراک دهی
و افزایش دفعات خوراک دهی به ۲ یا ۳ بار در روز سبب کاهش معنی داری در وزن بدن این مرغها در مقایسه با مرغهایی شد که تمام مقدار خوراک محدود خود را در یک وعده دریافت کردند.
اسپرادلی و همکاران (۲۰۰۸) نشان دادند که افزایش دفعات خوراک دهی از یک به دو بار در روز وزن بدن را در ۲ هفتگی به طور معنی داری کاهش داد.
مرغهای با دسترسی آزاد به خوراک در طی دو هفته اول بعد از شروع آزمایش تولید تخم قابل مقایسه و حتی از نظر عددی تولید بیشتری نسبت به مرغهای با تغذیه محدود داشتند، اما تولید آنها بعد از ۲۹ هفتگی به شدت کاهش یافت. کاهش تولید مرغ های مادر با تغذیه آزاد در مطالعات بسیاری ثابت شده است (۲، ۶، ۸). در دوره مشابه با دوره آزمایش ما، اسپرادلی و همکاران (۲۰۰۸) نیز به نتایج مشابهی رسیدند.
کار (۱۹۸۱) گزارش کرد که تغذیه مرغهای مادر طی سه وعده در روز در ۱۰ هفته اول تولید سبب بهبود تولید نسبت به یک یا دو بار خوراک دهی در روز شد.
درصد تخم مرغ های غیر طبیعی شامل تخم های دو زرده و لمبه در پرنده های با دسترسی آزاد به خوراک، بیشتر از آنهایی بود که تحت محدودیت خوراک بودند. مرغ های با تغذیه آزاد تخم هایی با وزن بیشتر تولید کردند که وزن نسبی و مطلق زرده در آنها بیشتر از گروه های با تغذیه محدود بود.
همان طور که قبلا توسط چن و همکاران بیان شده بود، افزایش مشاهده شده در وزن نسبی و مطلق زرده که همزمان با کاهش تولید در مرغ های با تغذیه آزاد اتفاق افتاد ممکن است مربوط به توقف بیشتر فوليكول در مراحل مختلف رشد فولیکول باشد.
افزایش وزن مشاهده شده در وزن تخم مرغ در مرغ هایی که به جای یک وعده در دو وعده خوراک محدود خود را دریافت کردند، در توافق با نتایج به دست آمده در آزمایش اسپرادلی و همکاران (۲۰۰۸) و کار (۱۹۸۱) است. در حالی که اسپرادلی و همکاران (۲۰۰۸) معتقد بودند که افزایش وزن تخم مرغ مربوط به اختصاص خوراک در ساعات پایانی روز (ساعت15:00 ) است و ارتباطی به افزایش دفعات خوراک دهی به دو بار ندارد، نتایج به دست آمده در آزمایش ما پیشنهاد می کند که افزایش وزن تخم مرغ ممكن است تا حدی مربوط به افزایش بازده مورد استفاده قرار گرفتن خوراک در نتیجه افزایش دفعات خوراک دهی باشد زیرا وعده دوم خوراک در آزمایش ما در ساعت ۱۱ : ۳۰ اختصاص می یافت.
با توجه به وزن نسبی و مطلق زرده مشابه در مرغهای با 1 یک و دوبار خوراک دهی در روز، افزایش مشاهده شده در اندازه تخم مرغ را می توان مربوط به افزایش در سایر ترکیبات تخم به غیر از زرده (آلومین و پوسته) دانست.
تغذیه آزاد، RID: تغذیه محدود- یک وعده در روز، R2D: تغذيه محدود- دو وعده در روز، R3D: تغذیه محدود – سه وعده در روز
داده ها به صورت میانگین SEMI ارایه شده اند.
a-cداده های با حروف غیر مشابه در هر سن(قسمت A ) یا در کل دوره )قسمت ( B با هم تفاوت معنی دار دارند.
برگرفته از مجله دامپزشک سال بیست و دوم/ویژه نامه نوروز
رضا طاهرخانی، مجتبی زاغری، محمود شیوازاد، احمد زارع شحنه
